آثار شریعتی مروج آرمانگرایی و تعهد است/برای حمله به آرمانگرایی انقلابی به شریعتی حمله می کنند/ روشنفکری در ایران وارداتی و گرته برداری از غرب مدرن است/ سروش تفسیر نئو لیبرال از دین ارائه می دهد/ می خواهند جمهوری اسلامی باشد اما انقلابی نباشد - الف
سایر خبرها
راهنمای سفر به همدان + اماکن دیدنی
علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری بعد از اسلام در همدان است، و طی شماره 94 در تاریخ 15/10/1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. برج قربان یکی از آثار تاریخی قرون هفتم یا هشتم هجری قمری است که بین چهارباغ شهید مدنی و خیابان طالقانی، جنب دبیرستان اندیشه واقع شده و مدفن شیخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابو ...
باید در برابر 2030 مقاومت کنیم/ ضرورت مشارکت در تدوین اسناد جهانی
جهان اسلام و خود جهان اسلام با تعریف بشر و حقوق که در حقوق بشر آمده همراستاست؟ امروز جهان غرب با سلطه ای که دارد مفاهیم خود را در مقررات بین المللی اشباع کرده است. نظام اسلامی به مثابه فردی است در جامعه ای که آن جامعه بر اساس قوانین غیردینی اداره می شود. قواعدی وجود دارد که با دیانت ما نمی سازد. ما باید مشارکت فعال داشته باشیم. در برابر سندهایی که بر اساس مفاهیم مدرن غربی خود را جهانی کردند، باید ...
تاثیرات سیاسی جهانی شدن، بر زمینه سازی انقلاب جهانی حضرت مهدی
...> طبق آموزه های دین اسلام، سرانجام امام زمان(عج) با قیام و انقلابی به وسعت کل جهان، زمین را پر از عدل و داد می کند. در شکل گیری این انقلاب جهانی، امدادهایی غیبی مشاهده می شود؛ ولی اساس و بن مایه آن بر معجزه نیست؛ بلکه باید زمینه های تحقق آن به صورت طبیعی شکل بگیرد. یکی از موضوعاتی که در بسترسازی انقلاب امام عصر(عج) نقش دارد، روند جهانی شدن می باشد که در این نوشتار، بعد سیاسی آن مورد ارزیابی قرار ...
پرسپولیس متفاوت: عقب نشینی برانکو از اصول؟
در کنار هم مینشستند و تیم محبوبشان را تشویق میکردند مهمی که سالها بعد در کشورهای خلیج پارس رایج شد و با اینکه خواستگاه اسلام در آن کشورهاست با این مسئله جهانی کنار آمدند. آری همان ملتهای که ما از روی عقده ای که این چند ساله نظام مقدس بر دلمان نهاد آنها را سوسمار خور و متوحش خطاب میکنیم در حالی که سردمداران حکومتهایشان هر چقدر هم که دیکتاتور باشند رفاء بی نظیری را برای مردم میهنشان فراهم میکنند و ...
ادوار کلی فلسفه غرب
... فلسفه غرب به یک معنای رسمی تر سه دوره و به معنایی دیگر که دوره معاصر را هم به آن اضافه کرده اند چهار دوره است که این تقسیم بندی آن عبارت است از دوره یونان قدیم یا ancient که آن را دوره یونان و روم نیز می گویند، دوره قرون وسطی، دوره جدید یا مدرن و دوره معاصر. دوره یونان قدیم از شش سده قبل از میلاد تا حدوداً قرن چهار میلادی ادامه می یابد. قرون وسطی از قرن پنجم است تا قرن پانزده ...
ما باید متوجه باشیم که محور مقاومت علیه صهیونیسم ها و خاکریز اول الان سوریه است . متوجه باشیم که اگر ...
و احدی از آنها کشته شود، سالماً و غانماً برگشته اند(مَا تُمْنَعُ مِنْهُ إِلَّا بِالاسْتِرْجَاعِ وَ الِاسْتِرْحَامِ ثُمَّ انْصَرَفُوا وَافِرِینَ مَا نَالَ رَجُلًا مِنْهُمْ کَلْمٌ وَ لَا أُرِیقَ لَهُ دَمٌ؛ همان) بعد از این است که حضرت می فرماید: آدم اگر به خاطر این خبر از غصه بمیرد حق دارد ما باید قبول کنیم که نمی شود گزینشی مسلمان بود و مسلمانی کرد نمی شود، هر روایت و آیتی که مورد ...
نکات جالبی که درباره حافظیه شیراز بابد بدانید
العرفا و ناظم الاولیا نیز دارد. وی در سال 727 هجری قمری چشم به جهان گشود و در سال 792 هجری قمری از دنیا رفت. حافظ در طول حیاتش به یکی از سخنوران نامی جهان و شاعر بزرگ قرن هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) تبدیل گشت و غزلیاتی ارزشمند را از خود برجای گذاشت. با ترجمه ی اشعارش به زبان های اروپایی در قرون هجدهم و نوزدهم نام او به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت و شهرتی بیش از پیش پیدا کرد تا جایی که ...
اسرائیل کیست ؟
منابع یهودی عنوان می کنند که این اقدام با موافقت فرعون صورت گرفت و حضرت موسی از فرعون خواست که بنی اسرائیل را بعد از آن همه غربت و بندگی همراه خود به کنعان ببرد و از این زمان بود که ایده "ملت برگزیده خداوند" نزد بنی اسرائیل شکل گرفت و آنها تصور کردند، خداوند اینگونه بنی اسرائیل را نجات و آنها را مخصوص عنایت و توجهش قرار داد و این ملت را برای خود انتخاب نمود. به هر روی یهود اواخر قرن ...
تبیین و تحلیل ازخودبیگانگی
الیناسیون مطرح است، در قرون گذشته نیز به همین شیوه ظهور یافته است؛ اما با توجه به ویژگی های مشترک انسان ها، این موضوع یکی از دغدغه های دائمی صاحب نظران و دانشمندان در گذشته و حال بوده است؛ تا آنجا که این مسئله توسط اندیشمندان غربی، به ویژه از قرن 18 میلادی به بعد بسیار مورد کاوش قرار گرفته (Ibid) و راهکارهایی نیز جهت درمان آن ارائه گردیده است (تیلیش، 1376، ص121؛ نوالی، 1373، ص126-124). ...
محدثی که احیاگر مکتب شیعه و باب الائمه(ع) نامیده شد
...: علامه مجلسی احیار گر مکتب شیعه در آن قرون است، چرا که آثار علامه مجلسی باعث شد خط تشیع در قرن های بعد هم امتداد پیدا کند. بر روی سنگ قبر علامه مجلسی هم یک بیت شعری معروف (ماده تاریخ به واقع) نگاشته شده است که می گوید: ماه رمضان چون بیست و هفتش کم شد تاریخ وفات باقر اعلم شد اگر مصراع اول این بیت را به حروف ابجد محسوب شود، برابر با سال وفات علامه یعنی 1111 می شود. ...
تاکید تشکل های دانشجویی دانشگاه های کشور بر حضور گسترده مردم در راهپمایی روز قدس
محمدی(ص) در جهان همواره به دنبال نشان دادن چهره زیبای این دین بوده است. یکی از مسائل مهم اسلام که قبل از انقلاب اسلامی ایران به فراموشی سپرده شده بود مسئله فلسطین بود که بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی امام خمینی (ره) با قرار دادن یک روز به عنوان روز جهانی قدس این واجب فراموش شده را در تاریخ ماندگار کردند. حضور در راهپیمایی روز قدس مشت محکمی است بر دهان یاوه گویان غرب ...
چرا باید روز "قدس" به صحنه آمد/ روز قدس در اندیشه امام خمینی(ره)
محمدی (ص)؛ یکپارچگی و وحدت مسلمین؛ یکپارچگی و هم افزایی مستضعفان در مواجهه با نظام سلطه. علل دشمنی مردم فلسطین با رژیم صهونیستی دکتر یوسف قرضاوی در مقاله ای با عنوان "ماهیت نبرد ما با اسرائیل" در مورد علت اصلی جنگ این چنین مینویسد: در حقیقت جنگ میان ما و یهودی ها تنها به سبب اشغال سرزمین ما، سرزمین اسلام، سرزمین فلسطین، از جانب آنها آغاز شد. آنها اهل ما یعنی ...
محمد عبدالحلیم ؛ از پژوهش در ادبیات تا ترجمه قرآن
گروه بین الملل: محمد عبدالحلیم در دهه سوم قرن گذشته میلادی به دنیا آمد و ضمن حفظ قرآن کریم، در دانشگاه الازهر و دارالعلوم دانشگاه قاهره درس خواند؛ نبوغ وی باعث شد به انگلستان سفر کرده و در آنجا با مدرک فوق لیسانس و دکترا فارغ التحصیل شود. به گزارش پامچال نیوز به نقل از خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) این نوشتار حاکی از زندگی مردی است که در جامعه عربی رشد کرد و در ابتدای جوانی به ...
تصویر عشق عرفانی در آثار سعدی
چکیده سعدی و افکارش از دیرباز محل مناقشه ای مهم بوده است: سعدی عارف است یا خیر؟ عرفان در نگاه او چه نسبت و کارکردی با اجتماع و جامعه اش دارد؟ و وقتی از عشق، به مثابه پرکاربردترین واژۀ کلیدی در آثارش، سخن می گوید از عشقی زمینی سخن می راند یا آسمانی؟ مقالۀ حاضر دو بخش عمده دارد؛ بخش نخست نگاه های برخی منتقدان و طرفداران سعدی را بررسی اجمالی می کند تا فضای سعدی ستیزی دگرباره یادآور ...
اهالی ایلام مهیای شرکت در راهپیمایی روز قدس هستند
ماه مبارک رمضان، شاهد حضور گسترده و استقبال بی نظیر امت اسلامی ار اقدام انقلابی امام راحل هستیم که ارکان رژیم صهیونیستی و حامی اصلی آن آمریکا را بشدت می لرزاند. سرپرست شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ایلام نیز در این مورد گفت: راهپیمایی روز جهانی قدس عرصه رویارویی جهان اسلام با نظام سلطه، استکبار و صهیونیست غاصب است. حجت الاسلام علی چراغی پور در آستانه برگزاری راهپیمایی روز جهانی قدس در ...
به مناسبت روز جهانی قدس،مظلومیتی بی مرز، لیلة القدر تاریخ اسلام و رستاخیز استکبارستیزی/ تأثیر انقلاب ...
تحمیل شده است. روز قدس، روز انزجار و خشم نسبت به این سه چهره است. از این رو مراسم روز جهانی قدس، تنها آیینی تشریفاتی نیست، بلکه نمادی از نفرت عمومی دنیای اسلام علیه تمامی مظاهر صهیونیسم است. روزی است که تمام مظاهر صهیونیسم در اشکال اسرائیلی، و غیر اسرائیلی و... آن مورد لعن ملت های مسلمان قرار می گیرند. روز قدس، نمایش اقتدار و عظمت در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان و روز جهانی قدس ...
بیانیه سپاه ناحیه ایلام به مناسبت روز جهانی قدس
سرشار از موج بیداری اسلامی ، خیزش های ضد سرمایه داری و افول هژمونی جبهه استکبار و نظام سلطه بر منطقه راهبردی خاورمیانه و شکل گیری جبهه مقتدر مقاومت اسلامی و ضد صهیونیستی است و نسیم عدالت، مهرورزی و حقانیت دین مبین اسلام همه سرزمین های اسلامی را درنوردیده است و امروز نه تنها فلسطین که جهان اسلام برای یافتن هویت حقیقی و رهانیدن خویش از زیر سلطه سفاکانه رژیم های پوشالی و وابسته به غرب در تکاپو است و ...
روش های تنظیم در اندیشه حر عاملی
ذهن مخاطب دور می شود. حر عاملی در تبیین ظلم بودن عذاب اطفال کافران بدون استحقاق، بعد از بیان روایتی با این مضمون که اطفال مؤمنان به پدرانشان، و فرزندان مشرکان به پدرانشان ملحق می شوند، می نویسد این روایات حمل بر تقیه می شود، چون موافق مذهب عامه است که منکر عدل اند. نیز ممکن است این روایت حمل شود بر اینکه اطفال بعد از تکلیف و تحقق اطاعت و معصیت از آنان، مستحق عذاب و پاداش شوند. احتمال ...
دعوت از دانشگاهیان و اقشار مردم برای حضور پرشور در راهپیمایی روز قدس
بخش امت بوده و بر جهان اسلام و همه ملت های آزادیخواه است تا از مقاومت فلسطین که در نبردی نابرابر با تروریسم دولتی و نژادپرستی رژیم اشغالگر قدس مشغول است، بیش از پیش حراست و حمایت نمایند. ملت ما امسال در حالی روز جهانی قدس را گرامی می دارد که مجلس شورای اسلامی کشورمان مورد حملات وحشیانه و در عین حال کودکانه داعشی های هم پیمان و دست پرورده رژیم صهیونیستی و آمریکا قرار گرفته و تعدادی از ...
روز قدس نماد آزادی فلسطین از چنگال صهیونیزم(نگاه)
روز قدس اراده امت اسلامی برای آزادی فلسطین از چنگال صهیونیزم را به منصه ظهور رسانده و ترسیم نمادی از وحدت و اراده جهانی برای این امر حیاتی محسوب می شود. قدس، قبله اول مسلمانان جهان هفت دهه قبل زمانی به اشغال صهیونیست ها درآمد که اعراب به شدت دچار تفرقه بوده و مسلمانان نیز فقط نظاره گر سازش آنان با دشمن متجاوز در خانه خود بودند در حالی که هیچ کمکی یا کاری نمی کردند یا نمی توانستند. ...
شعری طنین افکن در رثای مقاومت و مقاومان
... بنشینید استخاره کنید آی نامردها به آخرتان تای تأنیث را سواره کنید غرب نصف النهار مبدأ نیست به گرینویچ اعتماد مکن مقصد امروز مسجد الاقصی است نص رسیده است اجتهاد مکن کعبه را کرده ایم نصب العین شعرها مان تمام آیینی است از کعبه منحرف شده اید زانکه قبله نمایتان چینی است هم ...
ایسم گرایی عامل انقطاع جریانات قرآنی است/تکالیف مربی قرآن در دوران پست مدرنیسم
... عین القضاتی افزود: تجربه گرایی در جهان اسلام توسط غربی ها از قرن 18 به بعد تسلط پیدا کرد، این تسلط باعث شد ایسم ها و جریانات روشنفکری بوجود آید. مدیر مؤسسه قرآنی اصحاب الثقلین اراک گفت: اگوست کنت، معتقد است باید دین بشریت، در جامعه تصدی پیدا کند و این دین پیامبرانش نخبگان علمی و صنعتی هستند که باید جانشین روحانیت کاتولیک شوند، معتقد است وجود اعظم بشر باید پرستش شود و از این جا به ...
دیدگاه امام خمینی(س) درباره جایگاه رأی مردم در حکومت چیست؟
اتفاقاً خبرگان در مرحله انتخاب رهبر به بررسی بود و نبود شرط فقاهت و حتی عدالت نامزد ها نمی پردازند بلکه از مجموع افرادی که واجد این شرایطند به ارزیابی ومقایسه صلاحیت ها و شرایط و اولویت ها و برتری ملاک های صلاحیت نسبت به یکدیگر می پردازند و این یعنی همان انتخاب رهبری از بین واجدین شرایط است که نهایتا با نظر اکثریت نمایندگان مردم (خبرگان) برگزیده می شود. مجلس خبرگان که نمایندگان انتخابی اقشار مردم ایران از شهرهای مختلفند طبق قانون اساسی و نظر امام خمینی وظیفه شان انتخاب رهبری از بین مجتهدین موجود است نه کشف و اعلام مجتهدین و مراجع تقلید. حتی اگر خبرگان به بررسی وجود یا عدم وجود شرط اجتهاد وعدالت نامزدها بپردازند به یک بحث مقدماتی پرداخته اند ولی وظیفه اصلی آنها انتخاب رهبر از بین مجتهدین ونظارت بر تداوم وجود شرایط در طول دوران رهبری است. ...
دیدنی های درگز | شهر باستانی زادگاه نادرشاه
درگز شهری است که قدمت هفت هزار ساله اش، آن را به یکی از قدیمی ترین و باستانی ترین مناطق گردشگری ایران تبدیل کرده است. شهری که در مرز بین ایران و ترکمنستان قرار دارد و اقوام زیادی از دوران پیش از اسلام در آن زندگی می کرده اند. هر چه به عمر این شهر باستانی اضافه شده است، از زیبایی های آن کم نشده است. این شهر، زادگاه نادرشاه افشار است که بعدها به خاطر دشمنی دیگران مورد هجوم قرار گرفت. بیشتر آثار به ...
رسالت ادیان از منظر شریعتی
میری معتقد است ادیان از منظر شریعتی واجد اصول مشترکی ذیل خودآگاهی، اخلاق و نجات هستند که به دنبال بازگشت انسان به خویشتن اصیل انسانی اند. همچنین وی بر آن است که شریعتی نگاه دینی را راهی برای خروج از اضطراب انسان معاصر می داند. خبرگزاری بین المللی قرآن: علی شریعتی در خراسان زاده شد، در پیوند با پدر مفسر قرآنش و نسیم حوزه سنتی مشهد، با معارف قرآنی و اهل بیتی مانوس گشت. برداشت های شریعتی در دهه چهل و پنجاه شمسی، جان بسیاری از برادران و خواهران ایمانی راه انقلاب اسلامی را گداخت و شور ایمان ایشان را تاریخ ساز کرد. شریعتی مورد تایید همه مراجع سنتی و دینی نبوده است، اما از او تحسین هایی نیز در کنار نقدها به عمل آمده است. مقام معظم رهبری در خصوص او می گوید شاید از شگفتی های شریعتی این است که هم طرفداران و هم مخالفانش نوعی همدستی با هم کرده اند تا این انسان دردمند و پرشور را ناشناخته نگهدارند و این ظلمی به اوست. سیدجواد میری ، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در گفت وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) سعی می کند، پرده از برداشت های یک انسان دردمند و پرشور در خصوص رسالت ادیان بردارد. او معتقد است شریعتی اصول مشترکی برای ادیان قائل بود. خودآگاهی، اخلاق و نجات سه عنصر مشترک در میان ادیان است، آنچه شریعتی انسان را به او می خواند، سنت دینی در تمایز با دین سنتی است، چیزی که در تقابل با مدرنیته سعی می کند ندای بازگشت به خویشتن اصیل انسانی خویش باشد. مشروح این گفت وگو را در پی می خوانید: ایکنا- با توجه به اینکه دکتر شریعتی در خصوص تاریخ اسلام و ادیان کار کرده است، رسالت ادیان از نگاه ایشان چیست؟ ابتدائا باید بگویم حقیقتا در جهان امروز و عالم معاصر و مشخصا در منطقه و کشور ما ایران، صحبت کردن از دین کار ساده ای نیست و سخن گفتن از دین، بسیاری از مسائلی را که در منطقه ماست تداعی می کند. متاسفانه داعش، طالبان و ... به نام دین روی می دهد و اگر کسی بخواهد در خصوص دین و رسالت ادیان سخن بگوید، کاری بسیار دشوار پیش رو دارد که بعضا سوءتفاهم های عمیقی ایجاد می کند. دین یکی از مباحث کلیدی فکری در منظومه فکری شریعتی است. در جامعه ای دینی که در ذیل حاکمیت دینی زندگی می کند، سخن گفتن از دین، اگر نگوییم ناممکن است، بسیار دشوار است، زیرا بسیاری از مفاهیم بار معنایی خود را به دلایل مختلف از دست داده اند و سخن گفتن از رسالت ادیان در جهان ایرانی، نیازمند بازخوانی مشترکات لفظی است که سپهر اندیشه ها را به انحای گوناگون تحت تاثیر خود قرار داده است. به عبارت دیگر نخستین پرسشی که باید به آن پرداخت، این است که شریعتی در چه بستری سخن از رسالت ادیان می زند. پیش از پاسخ دادن به این پرسش باید به این نکته توجه کنیم که او با رویکردی کلامی و تئولوژیک به سراغ مفهوم دین نمی رود، بلکه با بینشی جامعه شناختی به این امر اذعان دارد که جوامع بشری دارای تنوع مشرب و تکثر ادیان هستند و از این رو مرادش از رسالت دین کلامی نیست که دین را در قالب اسلام و اسلام را در چارچوب فرهنگ اسلامی مسلمانان تفسیر کند و چشم خویش را بر تمایزات انسانی و تاریخی ببندد. او برعکس با نگاهی Sociological به سراغ دین می رود و از این رو سخن از رسالت ادیان به میان می آورد و این نکته کوچکی نیست، وقتی متوجه زمان و مکان و مقتضیات منطقه ای که در آن می زییم می شویم که اساسا تنوع و تکثر و سخن گفتن از امکان های گوناگون بیزار است. یکی از مشخصات جهان اسلام معاصر حذف تمایز ها و مطرود نمودن تنوع هاست. حال شریعتی در چنین جغرافیایی سخن از اصول مشترک ادیان به میان می آورد و این نکته جای بسی تامل دارد، حال که این نکته روشن شد می توان به پرسش پیشین باز گردیم و آن این است که در چه بستری شریعتی سخن از رسالت ادیان می زند، او رسالت ادیان را در بستر مفهوم بازگشت به خویشتن مطرح می کند، اما بسیاری از منتقدین این را به درستی درک نکرده اند و بازگشت را در قالب مفهومی برگشت مفهوم سازی کرده و مبتنی بر این تاویل ناسازگار، شریعتی را ذیل سنت فکری محمد قطب، سیدقطب، رشیدرضا و محمد عبده قرار داده اند و شالوده این سنت را در ساختار فکری سیدجمال الدین اسد آبادی دانسته اند. ایکنا- مراد از بازگشت به خویش دقیقا چیست؟ بازگشت را می توان نوعی رجوع به سنت تاریخی در گذشته دانست. در خصوص تمایز این بازگشت و برگشت بیشتر توضیح دهید؟ منتقدین این گونه ادعا می کنند که بنیاد این سنت فکری ذیل رجعت به سلف شکل گرفته است و شریعتی هم در زمره سلفیون است و سخن او در ذیل بازگشت به خویشتن، چیزی جز رجعت به سلف نیست. البته برای مخاطبی که با پیچیدگی سنت های فلسفی، حکمی، فقهی و سیاسی جهان اسلام آشنا نیست، این گونه تحریفات می تواند کارساز باشد، اما برای اصحاب علوم انسانی که نحله های فکری جهانی را می شناسند و آثار شریعتی را نیز مجتهدانه واکاوی کرده اند، این گونه تفاسیر بسیار آماتور به نظر می آید، زیرا مفسر اندیشه سید جمال الدین محمد عبده، رشیدرضا و سیدقطب نیست، هر چند از منظر جغرافیایی، آنها به سید نزدیک تر بودند، به عبارت دیگر نحله فکری سیدجمال الدین در شبه قاره هند و در دستگاه فکری علامه اقبال لاهوری ظهور کرد و این رویکرد در ایران در دستان شریعتی بسط یافت و آنچه که با عناوین سلفی و وهابی در جهان رشد یافت، ماحصل اندیشه سید جمال الدین اسد آبادی نبوده و نیست، بلکه بذرهای آن در تفاسیر قرآنی محمد عبده، تا حدودی قابل مشاهده است اما در اندیشه رشید رضا و تفسیر المنار به وضوح به تبلور رسیده است و از درون این گفتمان است که سید قطب ظهور و گفتمان المناری را بسط داده و از درون آن ما می توانیم رجوع ایده رجعت به سلف را ببینیم و سپس در مهاجرت محمد قطب پس از اعدام سید قطب توسط جمال عبدالناصر و سرکوب جنبش اخوان توسط او به عربستان پیوند بین تفکر سلفی و اندیشه نجدی وهابی رخ می دهد که در پس اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، موجبات رشد نحله های انتحاری القاعده و داعش را در پایان قرن بیست و آغاز قرن بیست و یکم ایجاد می کند. برای فهم تبار اندیشه شریعتی باید اقبال که در سپهر اندیشه مولوی رشد کرده بود را شناخت و سیدجمال را که از حکمت شیعی خوشه چینی کرده بود، وازکاوی کرد و آنگاه پرسید که منظور شریعتی از بازگشت چیست. او بازگشت را در قالب مفهوم برگشت و یا رجعت نمی فهمد، بلکه سخن از دو مفهوم باز + گشت می زند که مبتنی بر ایده دوباره باز یافتن خویشتن است، اما مراد از آن برگشت به سلف صالح نیست که منظور سلفیون و وهابیون است، زیرا ایشان پسوندی به سلف اضافه می کنند و آن صالح است که در کل می شود، برگشت به سلف صالح و یا رجعت به شیوه سلف صالح که صحابه پیامبر، تابعین و تابعین تابعین را شامل می شود اما شریعتی مفهوم بازگشت را در این چارچوب تفسیر نمی کند، بلکه مراد شریعتی بازگشت به خویشتن وجودی است و این پسوند وجودی جهان معنایی شریعتی را از سلفیون، وهابیون و تمامی شیوه های ارتجاعی، برگشت زمانی و مکانی و جغرافیایی، تاریخی و جامعوی را به شدت زیر سوال می برد، زیرا برگشت ناممکن است و آنچه ممکن و مطلوب است بازگشت خویشتن در ماتریکس وجودی که حیثی از انسان بودن است و نه برگشت به گذشته از طریق عنف و خشونت. ایکنا- ارتباط این بازگشت به خویشتن در قالب وجودی به رسالت ادیان چیست؟ آیا این بازگشت به خویشتن تنها باید در چارچوب ادیان باشد؟ اولا شریعتی رسالت ادیان را در چارچوب قدرت مطرح نمی کند، بل در بستر وجود اصیل انسانی طرح می کند و این رویکرد نشان از آن دارد که اغلب روایات از شریعتی به عنوان ایدئولوگ یا انقلابی متاثر جغرافیای جنگ سرد و فضای انقلابی ایران بوده و آثار شریعتی نیاز به بازخوانی انتقادی نوین دارد، تا بتوانیم تفکر او را در آینه نوینی تاویل کنیم، به عبارت دیگر شریعتی در تمامی ادیان سه اصل مشترک می بینید که می تواند نوع انسان را که عطش بازگشت به خود انسانی خود دارد، یاری کند. در نگاه شریعتی سه گروه جلوی رشد بینش دینی را به انحای گوناگون گرفته اند، یکی ارتجاع فئودالی قدیم که رسالت دینی را به ابتذال و رکود کشانده است. دومی ماتریالیسم بورژوایی جدید که با بینش دینی به صورت خصمانه در افتاده و سومی بینش مترقی معاصر است که رسالت دینی را به اتهام رکود و ابتذال به فراموشی سپرده است. هر سه را شریعتی نقد و رد می کند و استدلالش این است که ادیان رسالتی داشته و در سه اصل با هم اشتراک عمیقی دارند و درونی کردن این سه اصل، نوع انسان را در شکوفا کردن وجود اصیل که پایه و مایه هر بازگشت به خویشتن وجودی است، یاری می کند. به زبان دیگر رسالت تمامی ادیان بر سه اصل رکین خودآگاهی انسانی، اخلاق و نجات استوار است. در نگاه شریعتی رسالت ادیان بر این اصول مشترک استوار هستند. خودآگاهی انسانی نوعی بصیرت وجودی است که هر دینی آن را به نامی می خواند. شریعتی در اینجا به تاریخ ادیان، تاریخ حکمت و عرفان در جهان اشاره می کند و می گوید این خودآگاهی وجود را فرزانگان یونانی سوفیا می خواندند، عرفای هند آن را فیدیا و در فرهنگ باستانی ایران آن را سپندامینو و در زبان قرآنی آن را حکمت می نامند که نه ابتنا بر پدیده ها و تصویر اشیا در ذهن، که آگاهی وجودی و علم ارزش هاست. شریعتی اخلاق را به عنوان دومین اصل مشترک ادیان می داند و می گوید انگیزه های آدمی بر دو گونه است یا بر اساس خواهش بوده و یا مبتنی بر پرستش به عبارت دیگر یا چیزی را برای خود می خواهیم و این خواست ما را به سوی آن می کشد و یا خود را برای چیزی و این انگیزه ای است معلول حرمت و اصالتی که برای آن قائل هستیم و آن را ارج مند تر از وجود خویش می خوانیم. در حالت نخست ما در برابر سود و در حالت دوم ما در برابر ارزش قرار گرفته ایم، البته تا آنجا که در دایره خواهش هستیم، هنوز انسان نشده ایم بلکه حیوان تکامل یافته ای هستیم به نام بشر، یادمان باشد که شریعتی بین انسان و بشر تمایز قائل بود. در نگاه شریعتی آنچه انسان را از حیوان جدا می کند، پرستش است. از همین جاست که نوع استثنائی انسان پا به عرصه وجود می گذارد و اخلاق مجموعه ای است از ارزش ها و انسان در یک نظام اخلاقی معنی می شود و تشخص وجودی می یابد، سومین اصل که نقطه مشترک تمامی ادیان از نگاه شریعتی است و مبتنی بر آن امکان بازگشت به خویشتن وجود دارد، مفهوم نجات و یا فلاح است و این رهایی عنصری مهم در تمامی ادیان مهم است که به تلاطم های وجود انسان که به قدرت پرستش مبتنی بر خودآگاهی دست یافته است امید رستگاری می دهد، به سخن دیگر بازگشت به خویشتن شریعتی نه یک پروژه سیاسی بلکه نوعی برنهادن وجودی در چارچوب الهیات رهایی بخش از انسان است که در آن انسان معنای وجود و جایگاه جهانی خویش را وجدان می کند. این شیوه از فهم شریعتی نیازمند گسست از فهم های متداول در عرصه عمومی ایران است که غالبا متاثر از پیکارهای سیاسی می باشد و فهمی از خوانش سکوت ندارند. شریعتی تلاش می کند این سه عنصر کلیدی که امهات ادیان را تشکیل می دهند شرح دهد. در خصوص خودآگاهی باید گفت شریعتی قائل به فرم های مختلفی از آگاهی است که در پارادایم های گوناگون امکان وجود دارد، برای مثال آگاهی علمی، فلسفی، اجتماعی و ... اما این انواع گوناگون آگاهی نمی توانند از نگاه شریعتی خویشتن وجودی انسان را به حرکت در آورند به عبارت دیگر به دلیل بسط تجربه بورژوازی، جهان انسانی دچار مسخ و از خود بیگانگی گردیده است و برای برون رفتن از این وضعیت نمی توان امیدی به علم فلسفه و تکنولوژی بست و باید از فرم های دیگری از آگاهی یاری جست که انسان را به سطوح بالاتری رهنمون می گردند و این فرم برتر از آگاهی در بستر دین ممکن است. ایکنا- این برتری دین در نزد شریعتی از چه رویی است؟ مراد او از دین چیست؟ از نظر شریعتی دین قادر است به بشر که حیوان تکامل یافته مجهز به عقل و علم است، نوعی از آگاهی را عطا کند که از آن می توان با عنوان خودآگاهی انسانی یاد کرد و مبتنی بر این خودآگاهی مرز وجودی نوعی انسان و حیوان قرار دارد، به سخن دیگر اگر بپذیریم که شیوه زیست بورژوازی، انسان را با کمک علم، فلسفه، تکنولوژی و اسکولاستیک جدید مسخ کرده است، آنگاه این پرسش مطرح می شود که چه منبعی انسان را از این وضیعت مسخ شدگی رها کند، پناه بردن به مولفه هایی که این وضعیت را ایجاد کرده اند، یعنی علم، فلسفه و تکنولوژی نمی توانند ما را به رهایی از خودبیگانگی رهنمون شوند، اما خطا خواهد بود که اگر فکر کنیم شریعتی ما را به دین سنتی فرا می خواند. البته ناگفته پیداست که وی برای پروژه بازگشت به خویشتن از مصالح دینی سود می جوید، ولی دعوت او ارجاع به دین سنتی نیست، بلکه او دعوت به سنت دینی می کند. ایکنا- تفاوت دین سنتی و سنت دینی چیست؟ شریعتی در کتاب تاریخ و شناخت ادیان ، رویکرد خود به دین و تمایز سنت دینی و دین سنتی را بیان می کند و در مجموعه آثار 14 صفحه 15 می گوید: بنابراین ما چون در این قرن زندگی می کنیم نمی توانیم مسائل اساسی این قرن را نادیده بگیریم و عجیب این است که یکی از عوامل و شرایط اساسی شناختن انسان اکنون، طرح مجدد مذهب از طریق اجتماعی و سیاسی و از طریق فلسفی و علمی و فکری است، زیرا مذهب مجددا به این عنوان در میان انسان جدید مطرح شده است. البته بلافاصله پس از طرح این موضوع، شریعتی پرسشی را مطرح می کند و می گوید آیا این یک برگشت به احساس دینی سابق است و یا یک فرم دیگری از دیانت است، به عبارت دیگر آیا این طرح مجدد مذهب در جهان یک نوع برگشت به دین سنتی است و یا بازگشت به سنت دینی ، شریعتی معتقد است اگر برگشت به دین سنتی باشد، یقینا یک حالت ارتجاعی است افراد و محافلی مانند مهرنامه وقتی امروز از شریعتی سخن می گویند تلاش می کنند، وی را به خشونت، تروریسم و داعش ربط دهند اگر این تمایز را درک کنند و شریعتی را بخوانند، این حرف ها را نخواهند زد. و امروز انسان نمی خواهد و نمی تواند به قرون وسطی و مذهب یونان و روم قدیم و اساسا دین سنتی بر گردد و قید مذاهب مادون علمی را به گردن نهد به سخن دیگر طرح مجدد مذهب در بستر عالم معاصر نمی تواند در قالب برگشت به سلف مفهوم سازی شود، بلکه باید در پارادایم بازگشت به خویشتن فهم گردد. به نظر شریعتی اگر بازگشت به مذهب در قالب مذاهب سنتی باشد، آنگاه درون این برگشت حالتی ارتجاعی متولد خواهد شد که دستاوردهای تاریخی انسان که منجر به خروج از قرون وسطی و تولد بینش علمی و یافتن مشترکات ادیان و باور به وحدت دین در انسان معاصر گردیده است را نابود می کند. به عبارت دیگر طرح مجدد مذهب در عالم معاصر از یک وضعیت واقعی در روح انسان معاصر نشات گرفته است که در طی تکامل علمی خودش به یک احساس ماورای علمی احساس نیاز می کند که شریعتی آن را یک نوع معنویت می خواند و هرگز نباید حس نیاز به معنویت را با برگشت به مذاهب سابق و مادون علمی مساوی دانست. شریعتی طرح مجدد مذهب در قالب معنویت را یک حالت تکامل بر می شمارد و می گوید: انسان امروز در تلاش یافتن چنین ایمان مذهبی که در زندگی جدید از دست داده و خلا آن را الان احساس می کند و بشر امروز گرفتار در اضطراب، به دنبال یک ایمان ماورای علمی ولی منطقی و معقول است که در حقیقت ایدئال بزرگ بشریت نیز می باشد. به عبارت دیگر شریعتی نه به دین سنتی و نه دینی علمی قائل نیست، بلکه به دنبال بازگشت مذهب که با بازگشت به مذاهب متفاوت است، می باشد. به عبارت دیگر شریعتی در خصوص رسالت دین صحبت می کند و در خصوص اصول در ادیان بزرگ بحث می کند و از سوی دیگر بازگشت به مذاهب را نه امری شدنی و نه حرکتی مترقی می شمارد و به جای آن از بازگشت به مذهب در بستر یک نوع معنویت سخنی می گوید و مجموع این سخنان و مفاهیم نوعی از آشفتگی مفهومی را در ذهن خواننده ممکن است متبادر کند. بسیاری از منتقدین شریعتی و برخی از اصحاب علوم انسانی در ایران و جهان این شیوه از بحث را نشانه ایدئولوژیک بودن مباحث شریعتی محسوب می کنند و معتقد هستند که شریعتی ثبات فکری نداشته و منظومه شریعتی از عدم انسجام مفهومی رنج می برد و مشخص نیست، اگر بازگشت به مذاهب سابق یک حالت ارتجاعی است و آن چه در عالم معاصر رخ داده است یعنی طرح مجدد مذهب که نشان تکامل انسان است چگونه در یک پارادایم جا می گیرد، به تعبیر دیگر اگر مذهب در قالب برگشت یک عمل ارتجاعی است پس سخن از رسالت دین چه معنایی دارد و آیا دین و مذهب از هم متفاوت هستند، اگر از هم متفاوت اند و سخن شریعتی مربوط به دین است پس پرسش از ادیان چه معنایی دارد، اگر دین و مذهب مشابه هستند، پس جدا کردن دین و مذهب از هم چه معنایی می تواند داشته باشد؟ یا شاید بتوان گفت شریعتی از مذهبی نوین سخن می گفته است که با مذهب تاریخی شناخته شده متفاوت است. پرسش های بسیار دیگری را نیز می توان مطرح کرد، اما شریعتی خوانشی از دین در بستر انسانی دارد و آن را قابل تحویل به روح دسته جمعی آنگونه که دورکهایم می گفت، نمی داند بلکه با مفهوم پرستش آن را قابل تفهیم می داند و مبتنی بر این تمایزی که بین احساس دینی و احساس اجتماعی می گذارد، به دنبال برساخت اصول مشترک در ادیان و مفهوم سازی سنن دینی در چارچوب یک نوع معنویت که انسان امروز در جستجویش است بنیان گذاری می کند. ایکنا- با توجه به صحبتی که مطرح کردید، تفاوت رویکرد شریعتی با دیگر رویکردها در خصوص ادیان چیست، او چگونه توانسته است در میانه قرار بگیرد؟ به تعبیر دیگر شریعتی، سه رویکرد کلان وجود دارد و رویکرد خودش در چارچوب خوانش سوم است. اول رویکرد برگشت، دوم رویکرد تطبیق و سوم رویکرد بازگشت. به عبارت دیگر در رویکرد برگشت ما به دنبال احیای سنن گذشته و مذاهب و ادیان سابق در بستر عالم معاصر هستیم و شریعتی آن را نفی می کند و جالب است که بدانیم بنیادگرایی در دایره رویکرد برگشت است. در رویکرد تطبیق بسیاری از اندیشمندان تلاش در تطبیق دین با مدرنیته دارند اما شریعتی این رویکرد را نیز رد می کند و معتقد است که اساسا انسان معاصر نمی تواند اضطراب درونی خود را با تمسک به علم و مولفه های مدرنی چون تکنولوژی التیام بخشد، بلکه باید راهکاری دیگر جست اما به خطا خواهیم رفت که طرح مجدد مذهب را برای او در قالب برگشت به احساس مذاهب سابق و اجبار او به پذیرفتن مذاهب مادون علمی تلقی کنیم. شریعتی این رویکرد را نیز رد می کند و به جای آن سخن از رویکرد سومی به میان می آورد. رویکرد سوم که نگاه شریعتی در آن جای می گیرد همان رویکرد بازگشت است که دغدغه شریعتی در خصوص دین، مذهب، مذاهب و ادیان را شامل می شود. این رویکرد مبتنی بر بازیافتن خویشتن انسانی در بستر وجودی است که در حالت تکامل انسان از نقطه بشری به مرزهای انسانی موجب رشد مولفه های وجود انسان گردیده و او را صاحب جوهر معنوی گردانده است تا بتواند تکثرهای مذاهب سابق و تنوع های ادیان بزرگ عبور کند و به اصول مشترک در ادیان برسد تا مبتنی بر آن بتواند هم رسالت وجودی دین را که در ادیان تاریخی گوناگون به اشکال مختلف ظهور نموده بود را بیابد و هم تفسیری از مذهب ارائه دهد که انسان امروز را از اضطراب وجودی برهاند، کدام تفسیر است که بتواند هم در تکثر ادیان بزرگ و تنوع مذاهب سابق اصول مشترکی را بیابد. اگر مفروض ما خویشتن وجودی و بازیافتن آن در بستر معاصر باشد، آنگاه تفسیری می تواند ماورای علمی، منطقی، معقول، متکامل و رهایی بخش از الیناسیون و مسخ شدگی باشد که بتواند مبتنی بر یک تفسیر روحانی از عالم هستی باشد که انسان در آن مذهب خودش را بیگانه و مجهول احساس نکند و برای او ارائه یک جهت و هدف انسانی برای زیستن بتواند طرح کند. حال که مشخص شد مذهب شریعتی دین سنتی نیست و آشکار شد که دین شریعتی مذهب علمی نیست آنگاه باید پرسید که خودآگاهی انسانی که شریعتی، آن را یکی از مولفه های مشترک تمامی ادیان می شمارد چه مقوله ای است و این پرسشی است که می توان در گفت وگوی دیگری به آن پرداخت. ...
مقالات دایرة المعارف قرآن براساس منابع تاریخی و تدبر در قرآن نوشته شده اند
استعماری است؛ پس از عبور از قرون وسطی و ورود به قرن های 17 و 18 انگیزه مطالعات غربی ها در زمینه اسلام متحول و به سیاسی استعماری تغییر پیدا کرد. غربی ها کشورهای اسلامی و مشرق زمین را به قصد شناخت مردم این کشورها و زمینه های بسط سلطه سیاسی استعماری مطالعه می کردند که یکی از معتقدان به این نظریه، ناپلئون بناپارت بود. وی در معرفی انگیزه سوم افزود: در قرون اخیر (قرن های 19 و 20) انگیزه غالب، علمی ...
کتاب هایی با موضوع مقاومت فلسطین
نابلس به دنیا آمد . اشعار میهنی ابراهیم طوقان در حقیقت سند زنده مراحل مبارزه ملت فلسطین است. شاعر از موضوعات سیاسی برای سرودن شعر استفاده می کند؛ در شعرش به بریتانیای کبیر حمله می کند، معاهده بالفور را ننگین می شمارد، فروشندگان و دلالان زمین را سرزنش می کند، به نظام رهبری سنتی نجبا حمله می برد، عدم وفاداری رهبران سیاسی به مردم را مورد نقد قرار می دهد و حتی به بی تفاوتی شاعران عرب زبان هم ...
داعش؛ در رؤیای رابرتسون و هانتینگتون/ تخریب کامل تمدن های منطقه غرب آسیا
رویارویی تمدن ها، خصوصاً در منطقه غرب آسیا سخن می گفت. جنگی که ناشی از مجموعه ای عوامل مانند تغییرات اقلیمی، از بین رفتن کشاورزی، کمبود آب، افزایش درآمد نفتی و ... است و ظهور گروه های تروریستی شبه اسلام گرا را تقویت می کند. داعش داعش به معنای تام آن، شبکه ای اجتماعی است. رسانه های اجتماعی، برخلاف عنوان خود، جماعتی از تنهایی را به ذهن متبادر می کند. را می توان در میانه ...
کرامت انسانی از دیدگاه شریعتی/ عصیان و انتخاب؛ دو ویژگی انسان
بیان کنند. در نظام دموکراتیک و با انتخابات کرامت انسانی در دو بعد عصیان و انتخاب می تواند خود را نشان می دهد. اگر نظامی می خواهند شکوفا و بالنده باشد، باید به گونه ای باشد که در آن به قوه های فطری انسان احترام می گذارد و زمینه های اجتماعی و فرهنگی تکریم را به صورت نهادینه شده در جامعه تحت اختیار ملت و مردم قرار می دهد. وی تأکید کرد: به عبارت دیگر شریعتی با بیان کردن این نکته که ...
دستگاه دیپلماسی بر ایجاد منطقه قوی تمرکز کند
بریکس و مشارکت در مسائل جهانی و منطقه ای مخالف جدی مثل ترامپ دارد.چه راهکاری در این زمینه باید داشته باشیم؟ ملکی: در مورد بخش اول سوال و منابع داخلی سیاست خارجی به نظر من در کشور یک اجماع نسبی وجود دارد؛هم نهادها و هم فرآیندها و هم ساختارها تعریف شده اند؛ در بخش ساختار، سیاست خارجی دارای وزارت امور خارجه است. در وزارت امور خارجه می توان تغییراتی داد یا مفاهیم جدید را بیشتر مطرح کرد تا ...