خانه
سایر منابع:
با دوستان خود به اشتراک بگذارید
می پسندم
0
سایر خبرها
قلمرو مشروعیت و کارائی احکام امضائی اسلام
است که اجتهاد در منابع شریعت برای یافتن دیدگاه دین درباره مسائل روز کار دشواری است و همواره احتمال خطا در آن وجود دارد؛ همچنانکه همیشه راه برای اجتهادات نو و نقد نظریات گذشته گشوده است. فراورده های فقه سنتی اسلامی را نمی توان به یکباره مورد انکار و ابطال قرار داد. بلکه لازم است در چارچوب روش صحیح اجتهاد و پژوهش به نقد سازنده و پیشنهادهای جدید همت گماشت. نقد عالمانه با هجوم تبلیغاتی نامنصفانه تفاوت ...
دومین همایش قرآن و معرفت شناسی در دانشگاه علامه برگزار شد
جوادی آملی برای این نشست، گفت: در این زمینه تأکید داشتند که چون جء چالش های مهم فکری است حتماً یک همایش فراملی برای آن در نظر گرفته شود. به گزارش خبرنگار عطنا، در بخش دیگری از برنامه برخی استادان و پژوهشگران به ارائه مقاله خود پرداختند. محمد عرب صالحی با موضوع دخالت اجتناب ناپذیر پیش فرض ها در فهم آیات قرآن ، قاسم پورحسن، با موضوع نظریه عقلی اعتدال گرایانه در معرفت ، غلامرضا ذکیانی رئیس ...
ثبات شریعت و مدیریت دگرگونی های اجتماعی - اقتصادی
که اسلام برای هر فعلی حکمی دارد؛ ولی احکام غیرلزومی اسلام را قابل تغییر می داند. دو: عالمان شیعه اتفاق نظر دارند که احکام براساس مصالح، انشا شده اند. این اتفاق همان گونه که وجوب و حرمت را شامل می شود، کراهت، استحباب و اباحه را نیز در بر می گیرد؛ برای مثال، اگر شارع در فعلی به استحباب حکم کرده، مفهوم آن این است که آن فعل مصلحت دارد؛ گرچه مصلحت آن به حد لزوم نرسد. حال این پرسش مطرح می ...
تبیین نظریه - منطقة الفراغ -
...، جایگاه آن را در ساختار فقه بیابد. در ادامه نوشتار به اثبات نظریه اشاره خواهد شد و این نکته بررسی می شود که با فرض پذیرش منطقه متحول، هنگامی می توان به این نظریه پایبند بود که یگانه شیوه قانونگذاری، واگذاری آن به ولی امر باشد یا دست کم شارع از میان روش های گوناگون، آن را برگزیده باشد. مقدمه یکی از ابتکارات شهید آیت الله سیدمحمد باقر در حوزه فقه و حقوق و اقتصاد، نظریه منطقة الفراغ ...
منابع فقه در قرآن کریم
تحت عنوان سایر منابع، از دیدگاه قرآن مرور خواهیم کرد. گفتار دوم: اصل کلی عدم حجیت ظن اصل کلی قرآن درباره ی منابع فقه و طرق راه یابی به آنها، عدم اعتبار و حجت ظن است. این اصل به صورت منقّح در آثار اصولی های متأخر، مستند به ادله و از جمله آیاتی از قرآن کریم، مورد بحث و بررسی است. (3) مفاد اصل اینست که به صرف احتمال، هر چند احتمال قوی و راجح که همان ظن و گمان است، نمی توان چیزی را به شارع مقدس ...
درآمدی بر مبانی کلامی استنباط از قرآن
مخاطب بودن عرف برای کلام شارع را به اثبات رسانده باشیم. بر اساس این، در برابر اخباریون - که از اساس منکر توجه خطاب خداوند به غیرمعصوم هستند - استدلال یاد شده ناکافی است؛ زیرا در صورت صحت مبنای آنان، مقتضای حکمت آن است که خداوند به کلامی که مخاطب اصلی نمی فهمد تکلم نکند. در این صورت، فهم و عدم فهم کسانی که اصلاً مخاطب نیستند به هیچ وجه معیار نیست. شایان توجه است که اخباریون نیز - دانسته یا ...
تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی
شود که احکام تابع مصالح و مفاسد واقعی اند، آنگاه سؤال بسیار مهمی مطرح می شود: آیا برای ما امکان درک مصالح و مفاسد وجود دارد؟ آیا باب فهم و درک مصالح و مفاسد به روی ما بسته است و ما نهایتاً باید همیشه منتظر بیان خاصی از شرع باشیم؟ یا حتی در جایی که شرع خود به مصلحت و مفسده حکمی تصریح نکرده است، می توانیم مصلحت و مفسده ی مورد نظر شرع را درک کنیم؟ این بحثی است که خود موضوع مقاله ی دیگری است که بعداً ...
نقش سنت در حجیت فهم ظواهر کتاب
توانند کتاب را در دلالت مستقل بدانند و خود را از مراجعه به سنت مستغنی تلقی کنند. توجه: ممکن است گفته شود که منظور از حجیت در تفسیر قرآن، مقام استناد معنا به لفظ است و نه استناد به متکلم. در این باب باید توجه شود که حتی در فرض قبول این تعریف، باز هم باید ارزش تفسیری را که در این مقام حاصل می شود، در مقام استناد به شرع تعیین کرد و آن هم به درک مراد جدی منوط است. به هر حال، حجیت مورد نظر ...
تأملی در حجیت خبرموثق
عام در هر فرد خبر ثقه شمرده است، ولکن استدلال به این روایات برای حجیت خبرموثق صحیح نیست؛ زیرا استفاده ی تعمیم از تعلیل - بنابر اینکه تفریع دلالت بر تعلیل کند - و فهم محدوده ی آن بستگی به استظهار عرف مناسب با موارد آن دارد و نمی توان بدون توجه به مورد، هر علتی را مطلقاً تعمیم داد. بنابراین، در مثال لا تأکل الرمان لانه حامض اگر بتوان آن را به هر مأکول حامض سرایت داد، ولی در مثال احب المسجد الفلان لانه ...
فقه و ملاکات احکام
.... به دیگر سخن شکی نیست که احکام اسلامی پیرو مصالح و مفاسد واقعی است که حکم الهی بستگی تام و کاملی به وجود یا عدم آنها دارد. به عنوان مثال: اگر عدل و احسان مورد امر شارع قرار گرفته، به لحاظ بهره های مادی و معنوی ای است که در پی دارد و اگر ظلم و خیانت مورد نهی شارع واقع شده، به سبب زیان های فردی و اجتماعی ای است که دنبال دارد. در دیدگاه دانشوران امامیه و برخی فرقه های اهل سنت، در شریعت اسلامی هیچ ...
گستره ی کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین
.... تبیین فلسفه ی فقه به معنای فلسفه ی احکام (و نه فلسفه ی علم فقه، که جزئی از فلسفه ی معرفت دینی است) که شامل مقاصد الشریعه و علل الشرایع نیز می شود و بخشی از فلسفه ی دین قلمداد می گردد، برعهده ی عقل است. اصولاً فلسفه های مضاف از سنخ فلسفه و در زمره ی علوم عقلی اند. 2-6. درک آثار مترتب بر اجرای احکام علاوه بر درک مصالح و مفاسد مقام نظر و نفس الأمر، تشخیص مصالح و مفاسد مقام اجرا نیز از عقل ...
نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه و نظریه امامت معصوم (1)
هیچ وجه منحصر به فتوای وی در عدم لعن یزیدبن معاویه و عوامانه خواندن زبان پارسی نیست (4) و ریشه این تخاصم و کمینه بی توجهی در جای دیگری است. نگارنده در این نوشته ابتدا می کوشد تا نوع مواجهه غزالی با باطنیه را تشریح و نقد نماید و در ادامه ضمن بیان دیدگاه های وی در باب امامت و انتقادهای پایان ناپذیر وی به نظریه امامت معصوم مورد نظر شیعیان، نقاط ضعف دیدگاه های وی را به اختصار نشان دهد. 1. نقدی ...
بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (1)
مثبت و محاسن رفتاری را یادآور می شود و سپس در یک بخش جداگانه به معایب و اضداد آنها می پردازد. اندرزهای اخلاقی کیمیای سعادت نتایج خرد عملی نیست، بلکه تماماً به استناد مذهب و در حیطه دل است. هرچند حکم شرع با عقل مطابقت دارد، اما غزالی هرگز از خرد به عنوان راهنمای آدمی و توجه به آن به عنوان برترین سرمایه و بهره گیری از آن در رعایت اخلاق یاد نمی کند، زیرا در تصوف، دل محوری ترین اندام است که تمام وجود ...
بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (2)
بینانه نیست، پس باید طریقی اندیشید تا بدان پی برد. راه اول، رفتن به نزد پیری پخته است تا عیوب وی را بگوید؛ دوم، رقیب کردن دوست مشفق بر خود تا عیب نپوشد و البته این دو راه بسیار عزیز است؛ سوم، توجه به سخنان دشمنان درباره خود؛ و آخرین طریق، نگریستن به مردمان تا هر عیب که در دیگران بیند از آن حذر کند. مهم ترین مبحث در این رکن، تربیت کودکان است. غالب اندرزهای غزالی در باب تربیت کودک نظر به نحوه ی پرورش ...
آثار سیاسی - اجتماعی جریان های تکفیری بر عقب ماندگی کشورهای اسلامی
- تکفیری در عقب ماندگی و عدم حرکت کشورهای اسلامی به سوی این ویژگی ها را یاد آور شویم. 1-1. خردگرایی برخی خردگرایی را به معنای تبعیت کامل از استدلال صحیح می دانند، هنگامی حکمی عقلانی است که همراه با احساسات، عواطف، تعبد یا گزینش های خودسرانه و بلادلیل نباشد. (7) برخی در قالب تعریف عقل، چهار کارکرد برای آن ذکر کرده اند: 1. عقل، وسیله نهاد شده در انسان برای تفکر، شعور، اراده، ممارست فهم ...
