ما همان بلوطیم که مردانه سایه می دهیم

تأثیر نفس در عواطف عقل از دید مثنوی

...> گرچه سرّ قصه این دانه است و دام *** صورت قصه شنو اکنون تمام مولانا می گوید: وضع این زن و مرد، به رابطه ی نفس انسان با عقل کمال جوی او شباهت دارد. در کلام مولانا به دو گونه عقل بر می خوریم: الف) عقلی که بر هوای نفس چیره است و انسان را به وصال حق راه می نماید؛ ب) عقل حیله گر و حسابگر که در اکتساب منافع مادی او را یاری می کند. مولانا می گوید: عقلِ کمال طلب و جوینده ی خدا و ...