سایر منابع:
سایر خبرها
نگاهی به موت اختیاری
) حقیقت توبه آنست که سالک در راه وصول به حق از هر آنچه که مانع وصول اوست به محبوب حقیقی- از مراتب دنیا گرفته تا مراتب اخروی- روی برگرداند و توجه خویش را تنها و تنها معطوف به حق گرداند. وی همچنین باید همواره مواظب و مراقب باشد که هستی چیزهای اعتباری از جمله هستی خود را مستقل نشمارد تا مبادا موجب حجاب و گناه و فاصله انداختن بین او و حق گردد؛ به همان سان که با مرگ طبیعی از دنیا و متعلقاتش تبری ...
رابطه ایمان و معرفت
به معاد می داند. علّامه در ذیل آیه شریفه می فرماید: ایمان به آخرت فقط در مورد یقین مطرح است و شامل ظن و گمان نمی شود. چنانچه در آیه چهارم سوره بقره یکی از صفات مؤمنین را داشتن یقین به آخرت می داند (طباطبائی، 1430ق، ج 1، ص 114). اما به نظر ایشان، می توان وجهی برای آیه فوق در نظر گرفت: علومی که به تدریج برای انسان حاصل می شود از اسباب تدریجی ای است که به تدریج برای نفس مدرکه حاصل می شود ...
روایات اسباب نزول و مبین بودن قرآن
هدایتی دربر ندارد ذکری به میان نمی آورد و از این لحاظ گاه نقاط مبهم در آن ملاحظه می شود که توضیح و بیان می خواهد و شناخت اسباب نزول یکی از راه های فهم این نوع آیات است. آقای صادقی درباره ی فایده ی سبب نزول در فهم آیات در جای دیگری می نویسد: شأن نزول آیات گاه به فهم معانی آیات کمک می کند اما برای فهم معانی آیات شرطی اساسی به حساب نمی آید ... آیات در دلالت هایشان مستقلّند چه شأن نزول ها ...
عمومیت لفظ یا خصوص سبب؟
وَالْقَانِتَاتِ وَ ... (20) نازل شد. در این مورد سبب عام است- یعنی زنان- ولی لفظ خاص می باشد یعنی زنانی مسلمان و مؤمن با همه صفاتی که در آیه آمده است (21) اما چنانچه از آیه پیداست الفاظ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَ ... عام هستند. 4- لفظ عام و سبب خاص برخی از آیات قرآنی با الفاظی عام نازل شده اند و ناظر به حادثه یا افراد خاص هستند، مثل نزول آیه ی لعان (22) درباره هلال بن امیه ...
اسباب نزول و کشف پیام آیات
است که پیام الهی را به گونه ای جاودانه بر فراز زمانها و مکانها به جریان درمی آورد و همه ی عصرها و نسل ها را از نور هدایت آن برخوردار می سازد: اگر آیات قرآن در آنجا که به نوعی با اسباب خاص نزول مرتبط است در مقام تفسیر گرفتار فهمی دوگانه است، باید دوگانگی مزبور را به نوعی حل کرد. از یک سو ارتباط آیه به سبب خاص نزول که گاه در متن آیه با الفاظ خاص مثل حرف ندا، اسم اشاره، و ... آمده و گاه متکی به ...
تعبیرهای بازگوکننده ی اسباب نزول
اینگونه روایات را مسند می داند و دیگران نه. اکثر کتابهای مسانید هم چون مسند احمدبن حنبل و غیر آن به این امر ملتزم اند. لیکن در صورتی که روایتی حادثه ای را به صراحت سبب نزول آیه ای دانسته باشد، همه ی محدثان آن را در شمار حدیث مسند می آورند. (29) نزلت فیّ یا نزلت فینا در اسباب نزول واحدی این تعبیر نزدیک به ده مورد به کار رفته است. به نظر دانشمندان اگر پس از نزلت فی شخص یا قوم معینی ذکر ...
راه دستیابی به اسباب نزول
است دو نظر متناقض از یک یا چند نفر را نشان دهد، و یا نتیجه ی دروغ پردازی و وضع احادیث گوناگون. (14) به باور ایشان، راویان مضمون بعضی از آیات را منطبق بر پاره ای از داستانهایی یافته اند که در زمان پیامبراکرم (ص) روی داده بود. لذا آن ماجرا را سبب نزول خواندند. وی در موارد متعددی پس از ذکر روایات اسباب نزول می نویسد: این مورد نیز از جمله مواردی است که آیه بر داستان تطبیق داده شده و نظیر چنین ...
تعدد اسباب نزول، تکرار نزول آیه
الأُنثَیَیْنِ ... (6) را درباره ی بیماری و پرسش جابربن عبدالله دانسته اند که همزمان با آن همسر سعدبن ربیع نیز به رسول خدا (ص) مراجعه کرده و درباره ی میراث دو دخترش سؤال کرده بود. ابن حجر در مقام رفع تعارض میان روایاتی که سبب نزول آیه را جابر دانسته با روایاتی که سبب را پرسش همسر سعدبن ربیع می دانند، می نویسد: هیچ مانعی ندارد که آیه به خاطر هر دو ماجرا نازل شده باشد. (4) البته در این مورد ابن حجر ...
وضع و جعل در روایات اسباب نزول
یا آیاتی به شخص یا جریان یا واقعه ای که با نزول آیه پیوندی ندارد نیز به معنای تبدیل و دگرگونی در واقعه و حادثه ای است که سبب نزول آیه شده است. لذا بدون دقت و توجّه نمی توان همه ی آنچه را که درباره ی اسباب نزول نقل شده بپذیریم، دانشمندان و قرآن پژوهان به این مهم توجه کرده اند: بدرالدین زرکشی در این باره نوشته است: یجب الحذر من الضعیف فیه و الموضوع فإنه کثیرٌ . (1) آقای معرفت بیشتر ...
حکم روایات اسباب نزول
حکم حدیث مرفوع را دارد چون او شاهد نزول آیات بوده است؟ به مثل از او سبب نزول آیات سوره ی عبس و معوذتین نقل شده است. بی شک وی هنگام نزول این آیات هیچ ارتباطی با رسول خدا (ص) نداشته، یا اصلاً متولد نشده بود یا کودکی بسیار خردسال بوده است. ابوهریره دیگر چهره بارز در روایات اسباب نزول است. وی در سال هفتم هجری از یمن به مدینه آمد و مسلمان شد. ابوریه مدت ملازمت وی با رسول اکرم (ص) را یک سال و نه ...
قرآن پژوهان و اسباب نزول
ای را گزارش می کند و قرآن پژوهان را بر آن می دارد تا به بحث اسباب نزول بپردازند. در تعریف اسباب نزول گفته اند: عبارت است از اموری که یک یا چند آیه و یا سوره در پی آن و به خاطر آنها نازل شده است. بحث از اسباب نزول آیات در دو حوزه ی متفاوت مورد بحث قرار گرفته است، از یک سو در شمار موضوعات علوم قرآنی است و بنابراین در کتابهای علوم قرآنی از تعریف اسباب نزول، اهمیت و فواید و راه شناخت آن ...
اسباب نزول، شأن نزول، فضای نزول
سال پیش از بعثت اتفاق افتاده است سبب نزول سوره ی فیل قلمداد کرده اند، در حالی که با توجه به آنچه بیان شد ایرادی بر واحدی و مفسرانی نظیر ابن کثیر (19)، قرطبی (20)، بغوی (21)، و ابن جوزی (22) که این واقعه را به عنوان سبب نزول آورده اند، نیست. زیرا به باور ایشان اسباب نزول محدود به رویدادی که همزمان با آن آیه یا آیاتی نازل شود نیست. بیان داستان گذشتگان نیز در اسباب نزول واحدی جزو اسباب نزول دانسته شده ...
اهمیت شناخت اسباب نزول از نگاه دانشمندان
سرویس اندیشه جوان ایرانی به نقل از راسخون ؛ بخش مقالات دینی: نویسنده: سهیلا پیروزفر لزوم توجه به اسباب نزول پس از صحابه و تابعین صاحب نظران علوم قرآنی نیز درباره ی لزوم توجه به اسباب نزول نوشته اند: واحدی می نویسد: ممکن نیست تفسیر آیه، مگر زمانی که سبب نزول آیه را بدانیم. (1) ابن دقیق العید معتقد بود: شناخت سبب نزول راهی محکم برای فهم معانی آیه است. (2 ...
فهم صحیح آیه در پرتو شناخت اسباب نزول
و فهم مدلولهای آنها را در گرو اشنایی با سبب نزول آیات دانسته اند. 2- آیه هایی که در مقام تفسیر، دچار ابهام و پیچیدگی های مفهومی هستند و اسباب نزول راهگشای مفسر در تبیین صحیح آیات و برداشت های واقعی از آن است. اسباب نزول در این دسته از آیات به مفسر امکان بازگشودن گره های تفسیری و ابهام های مفهومی را می بخشد و راه برداشت صحیح را هموار می سازد. 3- آیه هایی که بدون توجه به سبب نزول، معنا ...
رفع ابهام از چهره ی مفاهیم آیات با دانستن شأن نزول
ذیل فایده ی چهار مطرح می کنیم. در مورد قبل فهم بهتر آیات مراد بود و این یک رفع سوءفهم پیش آمده که نتیجه اش فهم بهتر و دستیابی به مراد الهی باشد منظور است. رفع سوءفهم اولین قدم در فهم صحیح آیه است. زرقانی نوشته است: شناخت سبب نزول ایراد و اشکالی را که در فهم آیه پیدا می شود برطرف می کند. (2) گاه ساختار و شیوه ی تعبیر یک متن قرآنی که با ملاحظه ی سبب مشخصی نازل شده، هماهنگ با مقتضیات سبب ...
آثار دشنام و ناسزا به دیگران
معنوی چون دانش و مادی چون اسباب و وسایل به کار گرفته است. به عنوان نمونه می توان به مشتقاتی چون سبب ، اسباب ، مسببات ، سببیت و مانند آنها اشاره کرد. اما واژه ناسزا در مقابل سزاوار است. پس ناسزا گفتن به معنای آن سخنی است که طرف سزاوار آن نیست. بر این اساس، گفتن مطلبی به کسی که سزاوار آن است، ناسزا شمرده نمی شود. به عنوان نمونه کسی که گرفتار فسق و فجور علنی است و پوسته حرمت را می شکند و بی ...
شناخت تاریخ تشریع و دستیابی به حکمت نزول تدریجی
سرویس اندیشه جوان ایرانی به نقل از راسخون ؛ بخش مقالات دینی: نویسنده: سهیلا پیروزفر فضل عباس نوشته است: شناخت اسباب نزول، انسان را به کیفیت تشریع تدریجی احکام آشنا می کند. (1) پیش از این بیان شد که بسیاری از آیات در پی تشریع احکام در بستر تاریخی آن زمان بوده است. کتاب الهی که متنی دینی و نصی وحیانی است بی شک با توجه به واقعیتها و جریانهای زمان نازل می شده و درصدد تصحیح ...
دفع توهم حصر در موارد به ظاهر حصرشده
آیه پی ببریم. (12) نصرحامد نوشته است: برداشت شافعی و استناد او به اسباب نزول آیه، با ترتیب نزول آیات مربوط به تحریم خوردنی ها سازگاری دارد، زیرا آیه ای که محرّمات را به طور کامل برشمرده و حصر می کند آیه ی سوم سوره ی مائده است، اما آیه ی مورد بحث (آیه ی 145 سوره ی انعام) از نظر زمانی مقدم بر آن است و میان این دو، آیات دیگری نیز نازل شده اند. (13) این ترتیب مطابق نقل سیوطی است که روایت ...
علم مناسبات و اسباب نزول آیات
...> سابقه ی این علم به زمان بحث از اعجاز قرآن برمی گردد. مهمترین فایده ی آن کمک به فهم قرآن و تفسیر آیات آن و نیز دستیابی به اعجاز قرآن و اثبات الهی بودن آن است. علم مناسبات با علم اسباب نزول ارتباط دارد. قرآن کریم در طی بیست و اندی سال به مناسبتهای مختلف نازل شد. ترتیب کنونی قرآن کریم، بر اساس ترتیب نزول و سیر تاریخی بعثت نیست و هر آیه ای در جایی و به پیوست آیه ای دیگر که به فاصله ...
بررسی نظر مخالفانِ تأثیرِ اسباب نزول در فهم قرآن
جهانی و همیشگی اند در استفاده ی خود از آیات کریمه ی قرآن، نیازی قابل توجه و یا هیچ نیازی به روایات اسباب نزول ندارند. (13) ایشان که به دلیل جهانی و جاودانه دانستن معارف قرآن، برای سبب نزول نقش مهمی در فهم آیات قائل نیست در هر حال تأثیر آن را در روشن شدن مورد نزول آیه پذیرفته و می نویسد: این زمینه ها را که موجب نزول سوره یا آیه ی مربوطه اند، اسباب نزول می گویند. و البته دانستن آنها تا ...