فقیه، مهندس نیست - فقه؛ دانش دو ساحتی کشف قانون و تولید نظریه

دوره امام صادق (ع) را می توان عصر آزادی اندیشه نامید

این اگر ما بخواهیم فقه امام صادق (ع) را در محدوده همین فقه اصطلاحی حوزه معنا کنیم، امام صادق (ع) را با بعضی از مراجع و مجتهدین هم طراز قرار دادیم که فقط در این حوزه توان اجتهادی و استنباطی پیدا کردند. در حالی که یکی از حوزه های فقه و فقاهت فقه الاحکام و یا احکام تکلیفی است. گستره فقه به معنای معرفت شناسی، دین شناسی و تفقه در دین است. لذا چیزی که ما به امام صادق(ع) نسبت می دهیم باید فقه به معنای ...

نگاهی به زندگی امام صادق علیه السلام

پیشوایی صادقان

اسلامی را می طلبد و اینجاست که هشدار امام راحل(ره)، آن عالم بصیر زمان شناس، خطاب به عالمان دینی معنا و مفهوم پیدا می کند: یکی از مسائل مهم در دنیای پر آشوب کنونی نقش زمان و مکان در اجتهاد و نوع تصمیم گیریهاست. باید تمام سعی خودتان را بنمایید که خدای ناکرده اسلام در پیچ و خم های اقتصادی، نظامی، اجتماعی و سیاسی متهم به عدم قدرت اداره جهان نگردد [5]. پی نوشتها [1] . یادداشتهای استاد مطهری، ج 9 / ص 332. [2] . همان، ص 327. [3] . همان، ص 348. [4] . مجموعه آثار استاد مطهری، ج 20/ ص 144. [5] . صحیفه امام، ج 21 / ص 217 و 218. ...

مکارم اخلاقی امام صادق (ع)/ شیوه های ناب در حیات امام صادق (ع)

مسیر راستین خود و نیز توجیهات غلط و وارونه دستورات دین که به وسیله خلفای وقت صورت می گرفت، جلوگیری می کرد. امام صادق (ع) در ظلمت بحران ها و آشوب ها، دنیای شیعه را به فروغ تعالیم خویش روشنی بخشید و حقیقت اسلام را از آلایش انحرافات و گزند فریب کاران حفظ نمود. او آن قدر فقه و دانش اهل بیت را گسترش داد و زمینه ترویج احکام و بسط کلام شیعی را فراهم ساخت که مذهب شیعه به نام او با عنوان مذهب جعفری شهرت ...

کتابشناسی امام جعفر صادق(ع) بنیان گذار مکتب جعفری و احیاگر تشیع

...> دوران آن حضرت، عصر جنبش فرهنگی، فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. پس از زمان رسول خدا(ص) دیگر چنین فرصتی پیش نیامده بود تا معارف اصیل اسلامی ترویج شوند، به ویژه که قانون منع حدیث و فشار حکام اموی باعث تشدید این وضع شد. لذا خلاء بزرگی در جامعه آن روز که تشنه هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم می خورد. امام صادق(ع) با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، نهضت علمی و فرهنگی ...

سوء استفاده از مهدویت در القاب خلفای عباسی

...؛ مانند روایتی که پیامبر اکرم برای نصرت عباس و فرزندانش دعا کرده است (همو). ابن جوزی هم برخی روایات جعلی در فضیلت عباسیان را نقل کرده و به ساختگی بودن آن ها تأکید کرده است (نک: ابن جوزی، 1386: ج2، 33). 2. بهره برداری از روایات موضوع و محرف بنی حسن کسانی که امام مهدی را از نسل امام حسن می دانند، عموماً معتقدند که پدر ایشان عبدالله نام دارد. اما دلالت روایات مورد استناد این عده با نص ...

شاخصه های اسلامیت نظام

امام صادق (ع)، اصحاب و شاگردان زیادی داشتند که تعداد آنها تا چهار هزار نفر هم گفته شده است. ولی این تعداد زیاد همان هایی بودند که در درس های عمومی شرکت داشتند و به فراخور استعداد خود، در فقه، تفسیر، عقاید و علوم دیگر علم آموزی می کردند. سطح مباحث ارائه شده برای این جماعت انبوه، معمولا فراتر از همان مسائل عادی فقه و عقاید و اخلاق که برای همگان قابل بازگو کردن است نبود، ولی در این میان نادر زبدگانی ...

عمل گرایی در ذات انقلابی گری است/ بی تفاوت ها غیرانقلابی هستند

؟ چگونه می شود در فقه سیاسی آن را معنا کرد؟ آیا مفهومی که ما از عملگرایی داریم تا حدودی متفاوت با این مفهوم فلسفی غربی است؟ ثنایی فر : ببینید رهبر انقلاب بحث انقلابی گری را در مقابل عمل گرایی افراطی قرار دادند . اساساً وقتی بحث انقلابی گری را مطرح می کنیم بعضی ها تلاش دارند انقلابی گری را به عنوان بخشی از دوگانه تندرو - میانه رو جلوه دهند و بگویند تندروها همان انقلابی ها هستند. در ادبیات ...

فقه تکفیر میان برهان شرعی و فقه خودساخته

آوردن شهادتین دانسته و عمل را به عنوان مکمّل آن دو تای دیگر می دانند (8). 5. دیدگاه مرجئه: مرجئه، گروهی هستند که ایمان را تصدیق به خداوند متعال و معرفت نسبت به او می دانند و بس. آن ها مدخلیّت اعمال در ماهیّت ایمان را نفی می کنند. بر این اساس گفته اند: با وجود ایمان، گناه هیچ ضرر و آسیبی نمی رساند (9). آن ها بر نظریّات خود با آیات وعده دهنده استدلال کرده اند؛ مانند این آیه ...

توبه حضرت موسی از چیست؟

بر رؤیت است و در صورت معدوم بودن، غیر قابل رؤیت است و این ملاک برای خدا نیز مطرح است. بنا بر این، خدای موجود قابل رؤیت خواهد بود. جواب: وجود یکی از شرایط رؤیت است، نه علّت تامّه، به شهادت وجود امور مجرّد که قابل رؤیت هم نیست، نظیر امور نفسانی، همچون اراده، کراهت و علم که در نفس انسان وجود دارد، ولی قابل رؤیت هم نیست. خدای سبحان مجرّد محض است. پس قابل رؤیت نیست: ﴿لاَ تُدْرِکُهُ الأَبْصَارُ ...

قرائتی امروزین از اندیشه سلفی گری پژوهشی تحلیلی در مورد مبانی و اهداف

و فهم آن و استنباط و استخراج دیدگاه ها و نظرات از آن، از دیدگاه این مکتب بر جمود و ثبوت در معرفت دینی اسلامی است. هر اِعمال فکر و اندیشه ای در هر سطحی از سطوح و یا ساخت تئوری فکری، تحریف و حقایق اصیل اسلامی شمرده می شود؛ همان گونه که در صدر اول اسلام این گونه بوده است. این مکتب، صدر اول اسلام را عصر مرجع برای اسلام اصیل می شمارد؛ یا همان دوره ای که نام عصر خلفای راشدین را بر آن می گذارند، این عصر ...

فتوا و نقش آن در تحریم تکفیرِ اهل قبله در تفکر علمای اسلام

های دنیایی شان تفسیر می کنند و در واقع کلیدهای فهم و درک متن را در دست ندارند. امام نووی از ابن مسعود و ابن عباس (رحمه الله) نقل کرده است که: کسی که در رابطه با هر آنچه از او پرسیده می شود فتوا دهد مجنون است. (6) از جمله مواردی که این امت به آن دچار شده است، ظهور برخی تازه به دوران رسیده است که به مجرد اطلاع از یک یا دو نص در مسئله، اقدام به فتوا می نمایند. این در حالی است که شریعت با ...

عقل حسی و فرهنگ تکفیری برنامه های تأسیس و فصل الخطاب آن

عقلی است که بر حاشیه و مرز فهم توقف کرده و دور از حقیقت اشیاء می باشد و چیزی جز سراب نمی بیند و انسان ها را تشنه نگه می دارد. در نتیجه عقل حسی به خود اجازه نتیجه گیری در اموری که جزء علوم غیبی است، می دهد و بدون فکر و مقدمه، اهدافش را برای رسیدن به فهمی ساده در تفسیر و تحلیل؛ عملی می کند. بدین معنا که خود را حاکم بر روی زمین می داند، که باعث می شود در تمامی عقول و نظام ها دخالت کند و سلطه ی ...

بررسی اصول اندیشه های تکفیری و خاست گاه آن ها

.... خدای متعال همیشه یکی بوده است و جز خودش همه چیز با او نبوده است، سپس اشیا را آن گونه که خواست، آفرید. (6)" تکفیری های معاصر، قدسیتی را که ویژه نص است به روش فهم سلف و پیشینیان تعمیم دادند و بر این باورند که تأویلات و اجتهادات چیزی است که اندیشه بشر از آوردن آن عاجز است. این مخالف چیزی است که خداوند انسان را بر آن آفریده است، مانند: معصوم نبودن و امکان خطا و صواب در اجتهادات، بنابراین می ...

تکفیر تکفیریان خشونت تکفیری، در خدمت استعمار نوین

با پاداش و ثواب و امر به معروف و نهی از منکر تبدیل شد. این ثبات و استقرار وهمی بود، زیرا مجموعه ای که مأموریت تأسیس حرکت های وهابی را داشت، به پایان کار خود نرسیده بود و هر از گاهی از داخل این مجموعه، گروه هایی جدا می شدند و به همان دولت اعلان جنگ می کردند؛ مانند: جنبش اخوان (جنبش اخوان سلفی نه اخوان حسن البنا) و نیز جنبش جهیمان العتیبی. پیرامون این جنبش هنوز شبهه هایی وجود دارد. پیش از آن که ...

روش صحیح تفسیر قرآن

هدف از آنها آشنا ساختن عموم مردم با قرآن بوده است. در این جا لازم است به گونه ای راه و روش تفسیر صحیح را ارائه کنیم، تا از این طریق به کمک شیفتگان فهم مفاهیم و معارف قرآن بشتابیم. تفسیر قرآن به معنی واقعی به نحوی که مفسر در فهم معنی آیه، اجتهاد و کوشش را در پیش گیرد، نه این که به پیروی از دیگران آیه را تفسیر نماید، در گرو تحقق شرایط و رعایت اموری است که هم اکنون به آنها اشاره می کنیم ...

ارتباط اسلام ستیزی با جریان های تکفیری

این کنفرانس بین المللی که درباره خطرهای جریان های تکفیری برای اسلام، مسلمانان و جهان بشری، و هم چنین راههای خلاصی از آن ها در سرزمین ایران برگزار می شود، شرکت کنم. این سرزمین پاکی که دارای تاریخ، اصالت، شکوه و عظمت دیرینه ای است و سرچشمه تمدن، هنر، اندیشه و ادبیات به شمار می رود. سرزمینی که بزرگان دانش، فلسفه، شریعت و حقیقت و نیز قهرمان بی همتای انقلاب اسلامی حقیقی در این زمان، یعنی امام خمینی ...

جریان های تکفیری و خطرهای آن برای امت اسلامی و بشریت و عوامل شکل گیری آن

...> گاه ممکن است آنان برای توجیه کار خویش به سخن امام علی، تمسک کنند اما چنین ادعایی به چند دلیل باطل است اول آنکه این روایت تنها در باب هم سطح ساختن قبور است اما ویران سازی و نبش قبور از محتوای این روایت بیرون است. دوم آنکه مسلمانان صدر اسلام فاصله چندانی با دوران شرک و بت پرستی نداشته اند و مدت کوتاهی از آشنایی آن ها با دین اسلام گذشته بود، از این رو احتیاط در آن بود که از اموری که آنان را به ...

خطر تکفیر برای جوامع اسلامی

و به امت اعلام کرد که تکفیر نتیجه توطئه دشمنان است. همچنین برای جلوگیری از رواج تکفیر به بررسی مجدد عقاید و فقه همت گماشت و اعتدال را بر پایه مشترکات مسلمانان در جامعه ترویج کرد. مقدمه عده ای تلاش می کنند حوادثی- چون آشوب، فتنه و درگیری میان مسلمانان- که هم اکنون در کشورهای اسلامی به وجود آورده را به مسائل اجتهادی ربط دهند که اجتهاد در آن مجاز نیست و برخی این مشکلات را در ...