خانه
سایر منابع:
با دوستان خود به اشتراک بگذارید
می پسندم
0
سایر خبرها
اندیشه های تربیتی امام ابو محمد غزالی (2)
تیزهوشی و یا دیریابی بازشناسد و به اندازه گنجایشی که نوآموز دارد به او یاد بدهد و او را به یادگیریِ بیش از اندازه ی توان و گنجایشی که دارد وادار نسازد، زیرا اگر فراتر از تاب و توان او را وادارد، نوآموز از دانش اندوزی نومید و سرخورده می شود و در پی بازیگوشی و هوس برمی آید و یاد گرفتنش دشوار می گردد. آموزگار نباید تیزهوش و کم هوش یا کند ذهن را با هم یک جا و یکسان به آموزش بگیرد که این کار درباره ی ...
گرامی داشتن فاطمیه تنها به سینه زدن و گریه کردن نیست
شعار سال: به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، سخنرانی این مرجع تقلید در سالروز شهادت آن حضرت، با موضوع فضایل و مناقب ایشان و همچنین بیان مصائبی که بر آن حضرت گذشته است، را از نظر می گذرانیم. اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و الصلاه و السلام علی جمیع الانبیاء و المرسلین سیما خاتمهم و افضلهم محمد ...
نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه و نظریه امامت معصوم (1)
سایه ای از خلافت دوره اول عباسیان را با خود داشت و تابعی بود از تصمیمات سلطان سلجوقی و حفظ آن تنها دستاویزی برای مشروعیت دینی بود. دستگاه خلافت در عصر آل بویه که حکومتی کمابیش شیعی بود عمیقاً تهدید می شد و زمزمه قرار گرفتن مقام امامت به جای خلافت چه در این عصر و چه در نوشته های باطنیه و چه در مشی سیاسی آنان ملاحظه می شد. جماعت اهل تسنن و بویژه خواجه نظام الملک زیرک با توجه به خطری که رقیبان ...
غزالی از احیاء علم دین تا سیاست ورزی
سرویس اندیشه جوان ایرانی ؛ بخش شعر و ادبیات: نویسندگان: دکتر یوسف شاقول (1) سید رحمان مرتضوی (2) چکیده: حجت السلام امام محمد غزالی با عنایت به مقتضیات زمان و تعلق خاطر خویش به مقوله ی دین، با روشی اخباری- اصولی و متأثر از تعالیم عرفانی به ساختن نظام اندیشه ای مبتنی بر دین می پردازد. مسئله ی اصلی ما در این گفتار چگونگی ارتباط سیاست غزالی و نظام اندیشه ی وی و چیستی نسبت ...
علم پزشکی و علوم بهداشتی، در تاروپود زندگی ما نفوذ کرده و سبک زندگی ما را تعیین کرده اند
نموده و بر اساس آن، سبک های زندگی را طراحی کرد. آیا جامعه نیز خواب و بیداری دارد؟ آیا اقتصاد و سیاست هم خواب و بیداری دارند؟ آیا لازم است که چراغ های شهر تهران از اول شب تا صبح روشن باشد؟ آیا شهر تهران، نیاز به خواب ندارد؟ قواعد این خواب بیداری چیست؟ با فرض اینکه در این امور هم خواب و بیداری راه دارد، آیا می توان قواعدی مشابه آنچه اطبا برای خواب و بیداری بدن گفته اند، در این امور هم مطرح ...
نا امنی زنان در سایه سکوت
مائده 38 ساله: مدیر ما با کارمندان بیش از اندازه احساس صمیمیت می کند. روزی هنگامی که در دفترش تنها بودیم و از کار صحبت می کردیم، پیغامی در تلگرامش آمد، شروع به خندیدن کرد، آن را به راحتی به من هم نشان داد. فیلم تجاوز به دختری بود که پنهانی از او گرفته شده بود. نمی دانستم چه کنم. بدون این که فیلم را نگاه کنم گوشی را به او دادم و با عذرخواهی از اتاق خارج شدم . ثریا 30 سا ...
تحول غزالی، و طرحی نو (1)
مونتگمری وات پرداخته است. زندگی غزالی و دشواری های آن: متکلم بزرگ، اندیشمند عرفانی، و فیلسوف ی که فلسفه را طرد و تخطئه کرد، غزالی یا حجت الاسلام ابوحامد محمد بن محمد طوسی غزالی، یکی از فقیهان مسلمان برجسته و نامدار همه اعصار است. او، که در 1058م/ 150 ه. ق در طوس، شهری نزدیک مشهد در ایران معاصر به دنیا آمد، و برادرش احمد در سال های اول زندگی یتیم شدند و تعلیم و تربیت شان به عهده یکی از دوستان صوفی ...
تحول غزالی، و طرحی نو (2)
او در اثر بدبینی و شکاکیت اش نسبت بدهیم. به نظر می رسد این بحران، بیشتر پیامد ناامیدیِ ناشی از تحقیق و بررسی عقلی جدی علوم سنتی در نزد غزالی ست؛ نا امیدی او از عقل در مقام وسیله ای برای تشخیص حقیقت. تلقی من این است که این بحران احتمالاً زمانی رخ داد که او با شدت و به طور گسترده فلسفه را در دوره بعدی اقامتش در بغداد مورد مطالعه و پژوهش قرار داد و به طرد و تخطئه آن پرداخت. غزالی سپس دریافت که طرد ...
بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (1)
اولیه تألیف شده بودند یا اگر چون قابوس نامه طرح پیش بینی شده داشتند، در بیان مطالب فصول، تنظیم و تقسیم موضوعات را رعایت نکرده بودند و انبوه مطالب، بی ارتباط منطقی تنها از حیث تعلق آنها به موضوع اصلی در کنار هم قرار گرفته بودند. اما کیمیای سعادت این گونه نیست. دسته بندی مقولات به چهار عنوان و چهار رکن از همان آغاز کتاب، حکایت از اندیشه سازمان یافته و منطقی مؤلف آن دارد. اخلاقیات غزالی در این اثر از حیث ...
آثار سیاسی - اجتماعی جریان های تکفیری بر عقب ماندگی کشورهای اسلامی
رفتار و گفتار جریان های تکفیری، در ادامه، به اختصار، به برخی از آنها اشاره می کنیم: 1-2. حذف اجتهاد یکی از اصول فکری جریان تکفیری، مخالفت با عقل، فلسفه، اجتهاد، تفسیر قرآن، تصوف و عرفان است و هرگونه نوآوری را بدعت (21) تلقی می کنند. در این قسمت، فقط بحث مخالفت با اجتهاد و حذف آن از فراگرد فهم روشمند نصوص دینی را بررسی می کنیم؛ امری که مراجعه ی مستقیم به متون برای فهم دین را تنها راه درست می ...
نظریه تربیتی غزالی؛ تلفیق معامله و مکاشفه (1)
نسبت انسان و تربیت مطرح است، تربیت پذیری انسان می باشد. از دیدگاه غزالی انسان موجودی است مستعد تربیت؛ یعنی به گونه ای آفریده شده که در هر زمان و مکانی که باشد این توان را دارد که بر اساس متغیرهای تربیتی بیرونی تحت تأثیر قرار گیرد و در درون متغیر و به تبع آن انسان دیگری شود. حال این سؤال مطرح است که آیا تربیتی که غزالی آن را مایه ی سعادت و شقاوت انسان می داند، امری است غریزی یا اکتسابی؟ به تعبیر ...
نظریه تربیتی غزالی؛ تلفیق معامله و مکاشفه (2)
اشراق روی می آورد و یقین را از طریق شهود می طلبد، در عمده ی مسایل و قضایای علمی و تربینی بر احکام عقل پافشاری می کند. (11) به هر حال، غزالی در نظریه تربیتی خود رعایت اصول اعتدال را به جد مورد توجه قرار داده و بر این نظر است که در مراقبت از نفس و پرورش خصوصیات اخلاقی می باید به فضیلت آن توجه کرد و حد اعتدال را در پرورش غرایز کودک نگه داشت و مقصود از تربیت کشتن غرایز نیست، بلکه پرورش و تعدیل آنها ...
حکمت نظری و عملی امروز در حوزه مهجور است
و نسیان در آن راه ندارد. وی گفت: علما از پس پرده مفهوم با حقایق آشنا هستند و اولیا و انبیا با خود حقیقت در ارتباط هستند و ما باید بین این دوسطح از معرفت تفکیک قائل شویم، در واقع، علما با فهم از دین مواجه هستند و انبیا و اولیا با خود دین مواجه هستند. وی در تبیین جایگاه عقل و علم دینی گفت: عقل خالی از هوا اگر حکمی بدهد این حکم خارج از دین نیست بلکه مثل حدیث زراره بر ما حجت است. وقتی می ...
مبارزه با اقلیتِ غالی، راهکاری جهت سلب بهانه از جریان های تکفیری
: طوسی، اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)، ص 227- 228 و شهرستانی، المل و النحل، ج1، ص 209 و نوبختی، فرق الشیعه، ص 63 و اشعری قمی، المقالات و الفرق، ص 77). 50. از غالیان زمان امام موسی بن جعفر (علیه السلام). ر. ک: حاجی زاده، یدالله، جریان غلو در دوره امام موسی بن جعفر (علیه السلام) با تکیه بر عقاید غالیانه محمد به بشیر فصلنامه علمی - پژوهشی تاریخ اسلام، سال چهارم، شماره اول، بهار 1392 ، شماره ...
تفسیر به رأی از نگاه غزالی در احیاء علوم الدین
شهر طابران طوس دیده به جهان گشود. وی که پدرش را در کودکی از دست داده بود، از همان ابتدا تحت آموزش علی احمد رادکانی درآمد و سپس علوم مختلف را از استادانی چون ابونصر اسماعیلی (د 477)، امام الحرمین جوینی (د 478) و دیگران آموخت. با تلاش و کوشش فراوان توانست به تحصیل فنون خلاف، جدل، کلام و مقدمات فلسفه بپردازد. غزالی در سال 484 بنا به دعوت خواجه نظام الملک (د485) برای تدریس در مدرسه ی نظامیه ی ...
بازخوردهای ضد امنیتی هستی شناسی اجتماعی سلفیت جهادی
ویژه ترویج روحیه پرخاش گری و دگرستیزی در این فرقه، موجب می شود تا محبت که در منظومه بینشی اسلامی از آن به عنوان رکن اسلام (15) و فراوان بر یگانگی آن با دین تاکید شده (16) و در نگاه عرفانی اسلامی از آن به عنوان سبب خلقت تعبیر شده (17) و در نهایت نیز محبت ورزی اجتماعی که در هندسه فلسفه سیاسی اسلامی از آن به زیر ساخت مناسبات اجتماعی یاد شده و بر آن به شدت تأکید شده است، (18) مورد تجاهل قرار گرفته ...
انقلاب اسلامی؛ محصول علوم انسانی اسلامی
....خلاصه حکمت متعالیه به عنوان یک جهان بینی منسجم و برهانی است که علاوه بر جمع سالم و نظام مند میان عقل منطقی، شهود عرفانی و وحی قرآنی توانسته است زیربنای محکمی را برای معرفت دینی فراهم کند تا سایر علوم اسلامی به ویژه علم فقه و دستوران عملی اسلام استحکام نظری و مبنایی منحصر به فردی یابند و پس از آن جامعه با علم فقه مدیریت و تدبیر شود. اگرچه حکمت متعالیه در بدو تأسیس مورد بی مهری قرار ...
برخی بازیافت های غزالی از تصوف شرعی
فکری کلام، باطنی گری و به خصوص فلسفه در زمان خود برافراشت، امام محمد غزالی (450-505 ه ق) بود. او با استعداد شگرف و هوش سرشار خویش مدارج علمی را طی کرده، با حمایت بی دریغ خواجه نظام الملک (که اغراض مذهبی و سیاسی خاصی داشت و غزالی را برای تحقق آنها مناسب می دید) در جوانی بر کرسی تدریس مدرسه ی نظامیه ی بغداد تکیه زد و با عنوان حجة الاسلام طی 20 سال در قلمرو سلجوقیان (به خصوص ملکشاه) با مخالفان مذهبی ...
بیرون ز تو نیست هر آنچه در عالم هست
به گزارش ایمنا، از این شاخه به آن شاخه پریدن ها جسمم را خسته و روحم را آشفته کرده است، نمی دانم از زندگی چی میخواهم و قرار است با این زندگی به کجا برسم؟در لحظه های تحویل سال به دنبال تحویل حال انواع و اقسام تصمیمات، اهداف و برنامه ها را طرح ریزی می کنم اما دریغ از رسیدن و دریغ از آرامش و سکون، سردرگمی و پریشانی تنها کلمات این روزها هستند بیان کننده حال و روز من اند آنچنان که هست. محمد جعفر ...
شورای انقلاب اینجا جان گرفت/بهشتی از هامبورگ تا خیابان تورج
محل رفت و آمدِ مهمانانش قرار داده بود. آقای بهشتی برای مادرم حقوق ماهانه ای در نظر گرفته بود و پرداخت می کرد و مرحوم مادرم استقلال نسبی هم در مسائل مالی برای خودش داشت. بابا معتقد بود به زن علاوه بر نقش مادری و همسری باید به عنوان یک زن به مثابه یک زن هم احترام گذاشته شود. به خاطر همین هم به مادرم تاکید داشت که مدام در خانه نماند و زندگی خصوصیش را داشته باشد. ما هیچ وقت پدر و مادر را از هم جدا ...
چیستی فلسفه ی فقه
چیستی آن، اختلاف نظر در تحدید این سنخ علوم (به طور کلی) است. 3. هشت تعریف از فلسفه ی فقه ارائه شده و با توجه به مبانی صاحبان تعریف، نقاط قوت و ضعف هر یک تبیین شده است. 4. نسبت فلسفه ی فقه با دیگر علوم همگن همچون کلام، رجال و درایه و به ویژه اصول فقه بررسی شد. آیا با این علوم تداخل دارد و چگونه؟ و در صورت تداخل، آیا مضر و مانع از تأسیس علمی به نام فلسفه ی فقه است یا نه؟ گفتار اول ...
فلسفه ی فقه
فلسفه ی فقه قرار دادیم، بسختی می توان از گسست این دو دانش سخن گفت، بلکه باید بر اعم بودن دامنه ی فلسفه ی فقه نسبت به حوزه ی اصول فقه تأکید کرد، زیرا فلسفه ی فقه افزون بر مباحث اصول فقه، مباحث دیگری را که ناظر بر کلیت فقه و فقاهت است، در دامن خود جای می دهد. به هر حال، آنچه مورد تأکید نگارنده است توقف قضاوت قطعی درباره ی موضوع این گفتار بر تعیین موضع در مباحث پیش گفته است. 6. نظریه ی ...
گفتمان فلسفه ی فقه
فلسفه ی فقه به طور عمده به دسته های ذیل تقسیم پذیر است: گفتار اول: چیستی فقه به لحاظ موضوع و محمول و گستره فقه 1. پرسش های موضوع شناسی فقه آیا موضوع فقه، افعال انسان مکلف است یا افعال انسان محق؟ آیا مطلق افعال انسان است یا افعال برخی از انسان ها؟ آیا اشیا نیز موضوع فقه قرار می گیرد؟ حقیقت فعل مکلف چیست؟ ایا نیت و انگیزه و پیامدهای فعل نیز موضوع احکام فقهی قرار می گیرد؟ آیا تمام اعمال انسان ...
جایگاه و کارکرد شک در فلسفه های دکارت و غزالی
فلسفه دکارت از ذهن به سوی آن چیزی می رود که در فکر خود را به مثابه غیر از ذهن متجلی می گردد، که ذهن را از قبل در شرایط لازم قرار می دهد و (آن- چه در این رابطه مهم تر است) آگاهی ذهن را از ماهیت خود از قبل در شرایط لازم قرار می دهد. در واقع، وجود ذهن در فکر و از طریق آن بر ذهن آشکار می شود؛ اما فکر- می اندیشم- آن غایتی نیست که شاید در ابتدا به نظر آید، این امری است پیچیده، آگاهی از ذهن به مثابه وجودی ...
جایگاه تساهل و تسامح در قوانین حقوقی - اجتماعی اسلام
؛ زیرا این کار برای هر کسی جایز نیست؛ بلکه این کار برای کسی که درباره ی آن مسائل، تمام اصول و فروع را بررسی کرده باشد و به جوانب آن امر آگاه باشد، که به یقین نمی تواند کسی به غیر از کارشناس دین و مجتهد باشد، جایز است یا در مواردی که خود مجتهد، امر را به افراد بر حسب حالشان واگذارد. اگر با وجود تمام ادله ی پیش گفته، باز هم خدشه ای بر دلیل عقل وارد آید می توان از دلیل بنای عقلا استفاده کرد. عاقلان ...
بررسی ساختار فقه
ساختارهایی که در طول تاریخ فقه اسلامی برای فقه عرضه شده، مورد بررسی قرار گرفته؛ سپس ساختاری که به نظر نگارنده، اشکال کم تری دارد، پیشنهاد شده است. گفتار اول: ساختار فقه از دیدگاه صاحب مراسم سلار بن عبدالعزیز دیلمی، متوفای 448 قمری، نخستین فقیه شیعه است که طرح مدوّنی را برای فقه عرضه داشته. او در تقسیم اولیه، فقه را به دو بخش عمده عبادات و معاملات تقسیم کرده و بقیه موضوعات فقهی را در زیر مجموعه عبادات ...
گفتمان غزالی و گفتمان روشنفکر دینی
درخور به سنت فلسفی قدیم و جاری در طول بیش از هزار سال در ایران و با اتخاذ آن به عنوان یکی از بنیادهای نظری عقل گرایانه اش و در امتداد و دنباله ی آن، راهی اصیل و استوار را بگشاید، به طرزی غریب به منابع و مآخذ و مشاهیری از فرهنگ خویش توجه نموده که- دقیقاً در نقطه ی مقابل ابن رشد که کعبه ی آمال روشنفکران هم وطن اش قرار گرفته- به عقلانیت گریزی و فلسفه ستیزی شهره اند، از جمله ی این ها ابوحامد محمد غزّالی ...
عوامل پویایی فقه
...؛ ج 7، ملاکات احکام و حکم حکومتی، 1374. 11. مطهری، مرتضی؛ ده گفتار؛ قم: انتشارات صدرا، 1361. 12. المظفر، محمدرضا؛ المنطق؛ بیروت: دارالتعاریف، 1380. 13. معرفت، محمد هادی؛ مصاحبه ؛ مجله نقد و نظر، سال دوم، ش 5، ص 28. 14. موسوی خمینی، سید روح الله؛ تحریر الوسیله؛ قم: موسسه نشر اسلامی، [بی تا]. 15. ؛ صحیفه نور؛ تهران: انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1371. منبع مقاله: بای، حسینعلی؛ (1394)، فلسفه ی فقه (جلد اول)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول. کلمات کلیدی : اهداف فقه , فلسفه فقه , عوامل پویایی فقه ...
غزّالی: ژرفنگر و پژوهشگر خستگی ناپذیر
حکمت و فلسفه ی ایران در سال 1357 به چاپ رسیده است. 17- سید علی موسوی بهبهانی، ملاحظه ی چند درباره ی رساله ی فاتحة العلم غزّالی ، مجله ی دانشکده ی ادبیات دانشگاه تهران، س25، ش1-4 (پاییز 1362): تردیدی در اینکه این رساله (فاتحة العلم) از غزّالی است نمی باشد. هیچ کس اشاره به این رساله نکرده است مگر نویسنده ی معجم المطبوعات که می گوید رساله ی فاتحة العلوم (و نه فاتحة العلم) دارای دو فصل است؛ که نمی ...
نقد نظریه حداقلی در قلمرو فقه اسلامی
و احکام اسلامی در همه ی زمینه ها اعم از الاهیات، اخلاق، و ...) و از آن جمله فقه اسلامی تأکید ورزیده اند. در این میان، آقای عبدالکریم سروش در نوشتاری با عنوان (دین اقلی و اکثری) به تبیین اقلی بودن فقه اسلامی پرداخته است. نوشتار حاضر این نظریه را به نقد کشیده بدین امید که برای خوانندگان فرهیخته، این مقال روشنگر و آموزنده باشد. گفتار اول: نقد نظریه ی حداقلی در قلمرو فقه اسلامی به گمان برخی از ...
