سایر منابع:
سایر خبرها
موج جدید پیام روحانی مچکریم/ ملاقات احمدی نژاد و رحیمی در اوین!/ تمسخر باهنر توسط پورنجاتی/ جنجال ...
تحولات در گذر است و خبر هیچ گاه متوقف نخواهد شد. خبرهایی رسمی و گاه غیر رسمی؛ خبرهای که مورد توجه قرار می گیرد یا ممکن است همه به راحتی از کنار آن بگذرند. رسانه های خبری هر یک به فراخور وابستگی جناحی خود، خبرهایی را برجسته می کنند و در مواردی هم از کنار آن می گذرند. اگر خبر به ما هو خبر موضوعیت داشته باشد، وابستگی جناحی نباید در کم رنگ و پررنگ منتقل کردن آن تأثیری داشته باشد. موج جدید ...
از انتخاب اولین رییس دیوان عالی کشور تا کشف فلز "آلومینیوم"
و در اندک زمانی در هنر تعزیه خوانی به شهرت رسید و به دربار محمدعلی میرزا، ولیعهد قاجار راه یافت. با مرگ مظفرالدین شاه، اقبال آذر نیز به همراه شاه جدید به تهران رفت و در تکیه دولت به کار تعزیه پرداخت. وی بعدها مدتی در تبریز و سپس در تهران اقامت داشت و به تعزیه خوانی مشغول بود. روش اقبال در خواندن آواز از سبک تعزیه بهره داشت، یعنی بلند و با تحریر می خواند و مانند تعزیه خوان ها، توجه زیادی به کیفیت ...
تاریخچه استفاده از سلاح گرم در ایران از دوران صفویه تا سال 1357
این سلسله آغامحمد خان قاجار بود و پس از او به ترتیب فتحعلی شاه، محمدشاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمدشاه بر تخت سلطنت تکیه زدند. در اواخر حکومت آغامحمدخان، چند تن از افسران روسی که به ایران آمده بودند، توسط شاه قاجار ماموریت یافتند تا در شهر قزوین به تعلیم و تربیت قوای نظامی بپردازند. این افسران روس بعد از برادران شرلی (در زمان شاه عباس صفوی) اولین افراد خارجی بودند که به تعلیم ...
آغاز به کار شعبه 3 تامین اجتماعی بندرعباس
قدیم اداره کل واقع در بلوار امام خمینی (ره) ضلع جنوب شرقی هتل هرمز تعیین شد. مدیرکل تامین اجتماعی هرمزگان خاطرنشان کرد: در گام بعدی، تعیین جایگاه و چینش و استقرار واحدهای شعبه مدنظر قرار گرفت که به منظور دسترسی و گردش کار بهتر و سهولت کار مراجعه کنندگان این اقدام انجام شد. به گفته وی، طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار است شعبه 3 بندرعباس پس از 15 روز فعالیت آزمایشی با حضور مسئولان ...
خانه رجبی سمنان به بخش خصوصی واگذار می شود
....mirassemnan.ir مراجعه کرده و یا با شماره های 33913795-021 و 33300075-023 تماس بگیرند. خانه کلانتر متعلق به اواسط قاجار می باشد و در قسمت جنوبی سمنان در محله اسفنجان و در نبش میدان ابوذر (پاچنار) واقع است. این بنا متعلق به خانواده رجبی (کلانتر وقت سمنان) بوده که دارای یک حیاط مرکزی و باغچه و فضاهایی از جمله راهرو، اتاق های تابستانی و زمستانی، بادگیر و.... است. این بنا دارای یک بادگیر بلند و منحصر به فرد در روی قسمت جنوبی است که از روی سقف قسمت تابستان نشین بیرون آمده است. خانه رجبی به شماره 1787 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. پایان پیام ...
ساختمان مالیه یزد مرمت می شود
به گزارش روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد ساختمان تاریخی اداره دارایی یا مالیه یزد مرمت و احیا می شود. سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد ضمن بیان این مطلب اظهار داشت: در راستای حفاظت و حراست از آثار و بناهای تاریخی و با ارزش و همچنین مرمت و احیای بناهای به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی کشور، ساماندهی و مرمت و احیای ساختمان مذکور در برنامه قرار گرفت. محسن ذاکری نیا عنوان کرد: از جمله اقداماتی که تاکنون صورت گرفته شامل جمع آوری الحاقات بنا، جمع آوری اندود فرسوده بدنه و سقف فضاها، جمع آوری تاسیسات فرسوده و نامناسب برقی، سرمایشی و گرمایشی، اجرای داربست فلزی نمای ساختمان جهت مرمت و ساماندهی نما، کندن کانال پای دیوار داخل فضاها جهت رفع رطوبت، جمع آوری کاشی و سنگ بدنه و موزائیک های فرسوده بنا، زیربندی و استحکام بخشی برخی از قسمت های فضاهای داخلی، شمشه گیری و اجرای اندود گاهگل، گچ و خاک بدنه می باشد و مرمت این بنای ارزشمند همچنان ادامه دارد. شایان ذکر است اداره دارایی یا اداره مالیه در خیابان امام خمینی (ره) محله قلعه کهنه واقع شده است. این بنا متعلق به دوره اسلامی عصر رضا شاه پهلوی ( پهلوی اول ) می باشد و مطابق سنگ تاریخ منصوب بر درب ورودی سال 1314 بنا گردیده است. ساختمان مزبور در دوطبقه با مصالح آجرنمای بیرونی می باشد و تزئینات معماری آن تلفیقی از آجر قالبی و کاشی است که سابقاً به عنوان اداره اقتصادی و دارایی از آن استفاده می شده و پس از آن تا حدود یکسال پیش نیز به عنوان هنرستان هنرهای تجسمی دختران کاربری داشته است. ...
میزبانی قم از خادمان کربلا به مدت یک هفته
حسین (ع) اشاره و مطرح کرد: روز چهارشنبه ساعت 21 غبارروبی ضریح مطهر حضرت موسی مبرقع (ع) را انجام می دهیم و محفل انس با قرآن کریم در شبستان با حضور اساتید مختلف قرآنی و سخنرانی ناصر رفیعی برنامه ها قرار گرفته است. وی با بیان اینکه روز پنج شنبه مراسم خطبه خوانی خادمان حرم حضرت معصومه (س) با حضور خادمان حرم امام حسین (ع) برگزار می شود گفت: عطر افشانی گلزار شهدای امامزاده علی بن جعفر (ع ...
مرمت بخش هایی از عمارت باغ جهانی ارم در شیراز پایان یافت
گچ وخاک ، سفید کاری بدنه و سقف ورنگ آمیزی قسمت گرمخانه ، ساخت و نصب درب چوبی و ادامه ساخت و نصب پنجره های چوبی گره کاری شده اسلیمی و ادامه اجرای سنگ فرش کف گرمخانه حمام انجام گرفت . وی افزود: باغ جهانی ارم از مهمترین مجموعه های تاریخی کشور در فارس است که با توجه به ارزش های منحصربفرد تاریخی خود به عنوان یکی از مهم ترین آثار تاریخی ایران و یکی از چهار اثر تاریخی ثبت شده فارس در فهرست ...
تنها مسجد حسین آباد در اشکذر ثبت ملی شد
مسجد جامع روستای حسین آباد رستاق اشکذر به شماره 31158 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، این بنای ارزشمند تاریخی که تنها مسجد روستای حسین آباد در دهستان رستاق اشکذر است، متعلق به دوره قاجار است و با مصالح خشت و گل ساخته شده و فاقد هرگونه عناصر تزئینی است. این مسجد که در کنار قلعه حسین آباد قرار گرفته، دارای شبستانی زمستانی(گرم ...
نیم نگاهی به وضعیت آموزشی و فعالیت های فرهنگی حوزه گیلان
آستانه اشرفیه هم مدرسه علمیه اهل بیت (ع) شعبه دوم جلالیه به همت آیت الله امینیان احداث شده است. و قرار است مدرسه علمیه مستوفی رشت که از مدارس علمیه قدیمی استان گیلان است توسط آیت الله رودباری تجدید بنا شود. با این اوصاف ما کمبود فضای آموزشی نداریم و در صدد تجهیز مدارس به ابزارهای روز آموزشی هستیم. *برای ارتقای کمی و کیفی حوزه های علمیه چه برنامه هایی دارید؟ در نظر داریم که ...
امام دولت موقت را دولت امام زمان می دانست
وارد ساختمان شده بودند و از همه می خواستند که دست هایشان را روی سر بگذارند. همه افراد در سفارت تسلیم شدند. اما دقایقی بعد دکتر یزدی از سوی دولت وارد صحنه شد. " گزارش اشغال سفارت آمریکا به دفتر نخست وزیر در مدرسه رفاه و دفتر امام در مدرسه علوی می رسد. آقای دکتر یزدی به درخواست مهندس بازرگان با امام دیدار می کند. در آنجا متوجه می شود که امام نیز در جریان امر قرار گرفته اند. آقای دکتر یزدی ...
خیال، اصل مشترک عالم هنر است/ سیر گسست حکمت از هنر
یکجا ساکن بایستد و دائماً در تقلاست و قرار ندارد. در آنی به اول تاریخ می رسد و در آنی دیگر می تواند به هزار سال بعد سفرکند. از آثاری مثل آثار کمال الدین بهزاد یا لئوناردو داوینچی پس از 500 سال دوباره خوانشی جدید می دهند. *در این صورت چه چیزی مایه اشتراک هنرها می شود؟ در خود عالم هنر هر طبقه وهر رشته هنری در چیزهایی با هم مشترکند و زبان همدیگر را می فهمند و کسی که از بیرون می ...
پیوند دو نسل گذشته و آینده، حوزه علمیه را احیاء می کند
کشت و ایران را به دست سازمان مجاهدین خواهند داد. بنده آقای خوئی را مرجعی متدین و پایبند به موازین می شناختم و هنوز هم بر همین باورم، اما این تحلیل که با توجه به شرایط آن دوران، دور از واقعیت هم به نظر نمی رسد. فقط کسانی می توانستند به تحلیل ایشان پاسخ درست و روشنی بدهند که امام را از نزدیک می شناختند و مطمئن بودند که چنین نخواهد شد. این برداشت با یک شناخت کلی از امام حاصل نمی شد و از ...
آشنایی با قدیمی ترین بنای مذهبی زنجان با 5 محراب
شهر زنجان است که در مجموعه بازار پایین قرار دارد. مسجد میرزایی در حد فاصل اواخر دوران صفویه تا اوایل دوران قاجار احداث شده است، مسجد میرزایی از دو بخش تشکیل شده است که بخش نخست معروف به شبستان قدیم به فاصله یک رقبه از دکان های بازار قرار گرفته و خود دارای یک واحد شبستان و حیاط است، شبستان قدیم از 15 چشمه طاق و تویزه پوشانیده شده است. محراب در راستای قبله با خالی کردن قسمتی ...
دیدنی های آذربایجان شرقی ویژه نوروز 94 + تصاویر
تأثیر زیادی در زمینه های مختلف از جمله سیاسی و اقتصادی داشته است. تبریز اولین پایتخت ایران در زمان صفویان و شهر ولیعهدنشین دودمان قاجار بود. اگر در روزهای نوروز به این شهر زیبا سفر می کنید، دیدن این مکان ها را به شما پیشنهاد می کنیم : مسجد کبود مسجد جهان شاه یا مسجد کبود تبریز (گؤی مسجد) بنا به دستور ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف که از سلسله ترکمان قره قویونلو بنا شده است که در ...
آغاز مرمت برج های کبوتر مبارکه
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مبارکه روز شنبه دراین باره گفت: مرمت این دو برج با اعتباری افزون 450 میلیون ریال شروع شده است. ولی الله رهبری افزود: برج های کبوتر 10 قلو و 18 قلو در محله لنج زیبا شهر مبارکه مربوط به اواخر دوره قاجار است و در سال 1386 در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفته است. به گزارش ایرنا ، برج های کبوتر سازه های خشت وگل بلند مرتبه ای است که ...
ثبت بقعه شیخ ضیاءالدین با قدمت قاجاریه در فهرست آثار ملی کشور
مسقف که ورودی آن در جهت شرق و به صورت یک ایوان با پوشش سقف ضربی باقوس جناقی می باشد. طرفین ایوان ورودی ایوانچه می باشد که در انتهای آن پلکانی است که به پشت بام ختم می شود. فضای داخل به صورت هشت ضلعی است با پوشش سقف گنبدی و دو قبر یکی در مرکز و دیگری در صفه ضلع شمالی وجوددارد. این بنا با مصالح خشت، آجر، سنگ و ملات گل و گچ ساخته شده است. از ویژگی مهم این بنا قدمت بنا با توجه به آثار موجود در شهر بهاباد و استحکام و پا برجاماندن آن با توجه به وقوع زلزله های پی در پی و روزانه در این شهر است. شایان ذکر است شماره ثبت این بنا در فهرست آثار ملی کشور 31156 می باشد. ...
ثبت کنیسه خاخام با قدمت دوره متاخر اسلامی (صفویه تا قاجار) در فهرست آثار ملی کشور
نگهداری می شود طبقه فوقانی که قسمتی از آن روی کوچه احداث شده بیشتر اختصاص به زنان داشته و راه پله آن بیرون بنا گوشه کوچه در بن بست مجاور می باشد. ورودی بنا در گوشه ضلع شرقی است و در وسط سکویی است که محل استقرار پیش نماز می باشد عمده مصالح ساختمانی مورد استفاده در بنا خشت و گل است و از آجر و گچ در نماسازی تزئینات و استحکام بخشی استفاده شده است. ازاره با آجر به صورت خفته راسته کار شده. جرزها و جداره ...
آغاز عملیات مرمت آسیاب میرزا نصرا... مهریز+تصاویر
محسوب می شده متاسفانه در گذشته تخریب گردیده است . این فضا شامل یک فضا با پلان مربع در وسط و چهار صفه در طرفین بوده است، صفه ضلع غربی محل قرار گیری سنگ آسیاب و دیگر اجزای مربوط به آرد کردن گندم و دیگر صفه ها کاربری بارانداز و محل نشستن و استراحت کردن داشتند. مجموعه فضای مرکزی و صفه های مجاور با تکنیک طاق و تویزه پوشیده شده بودند. از دیگر فضاهای آسیاب از جمله سه اتاقی که در قسمت ورودی بنا وجود دارند ...
عمارت آصف اثری ملی با زیبایی های منحصر به فرد در سنندج
سنگی منحصر به فرد و دیوارهای منقش با آهک کاری می باشد ورودی آن در داخل حیاط اصلی (بیرونی) این مجموعه قرار گرفته و از هر جهت جالب ودیدنی است این حمام دارای بخش های سردر، راهرو، حمام سرد و گرم، خزینه،آتشدان، تون، منبع آب اضافی و سرویس بهداشتی و رخت کن است. یکی دیگراز بخشهای زیبای عمارت آصف، سردرب آن است که به وسیله آجر تراشان و معماران سنندجی به طرز با شکوهی در سال 1311 ساخته شد، درب آهنی ...
همه دلایل تیرگی روابط ایران و آل سعود
، تنش بین دو کشور افزایش یافت. در این اواخر نیز عربستان با به راه انداختن جنگ نفتی با ایران سعی دارد، منافع از دست رفته خود در منطقه را احیا کند یا حداقل از سقوط هرچه بیشتر آن جلوگیری کند. آل سعود، دشمن ایران نکته حائز اهمیت در همه دوران روابط ایران و عربستان که در همه تحلیل های سیاسی باید لحاظ شود و مهم تر از آن شایسته است که در حوزه عمل مورد توجه دستگاه های سیاست خارجی قرار ...
ثبت یک برج تاریخی در روستای بنیز شهرستان بهاباد
به گزارش روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد یک برج تاریخی و ملحقات آن واقع در روستای بنیز شهرستان بهاباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این برج در شهرستان بهاباد، بخش آسفیج، دهستان بنستان، روستای بنیز واقع گردیده که با توجه به سبک معماری بنا متعلق به دوره متاخراسلامی (قاجار) است ولی باتوجه به فونداسیون بنا و خشت های موجود درآن بنا به دوره قبل از قاجار نیز می رسد و نام آن متاثر از نام روستایی است که بنا درآن واقع گردیده است. همچنین مالکیت این بنا خصوصی بوده و درحال حاضر بنا در اختیار دهیاری روستای بنیز می باشد. برج بنیز دارای شکلی استوانه ایست که از پائین تا بالای برج از قطر آن کاسته می شود. در اطراف برج ساختمان هایی وجود دارد که به گفته اهالی، محل نگهداری احشام بوده است. ساختمان هایی سنگی با درب های چوبی که در درون هرکدام از آنها حفره هایی ایجاد شده که جهت قرار دادن علوفه و غذای دام مورد استفاده بوده است. ازاره دیوار اتاق ها از سنگ و مابقی از خشت یا آجر است. ساختمان برج دارای دو طبقه است که ورودی آن در قسمت شمال شرقی قرار دارد و به نظر می رسد در ورودی در دوره های مختلف تغییر یافته است و از چپیله بالای سردر ورودی مشخص است که سردر بلندتر از دوره کنونی بوده است. راه ورود به برج از طریق پلکان سنگی موجود است و پس از بالا رفتن از پله ها به درب چوبی برج با درگاه کوتاه آن می رسیم. فضای طبقه پایین را ایوانچه هایی تشکیل می دهد که جای نگهداری آذوقه اهالی روستا بوده است. طبقه دوم برج فضایی خالی از هرگونه تزئینات و ایوانچه است و فقط در دیوارها تیرکش هایی تعبیه شده است و سقف آن نیز عرق چینی است. مصالح استفاده شده در بنا سنگ و خشت و آجر با ملات گچ کوهی و کاهگل است و ویژگی این برج وجود خشت های 8 22 22 که در بدنه برج به کاررفته می باشد. گفتنی است این بنا به عنوان تنها سازه دفاعی روستا محسوب می شود که درزمان جنگ و ناامنی پناهگاه اهالی محل به شمار می رفته است و امروزه کاربری خود را از دست داده است. شایان ذکر است این بنا به شماره 31155 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. ...
سادات عُریضی در یزد
که زیارتگاه دوستداران خاندان پیامبر (ص) در یزد بوده و گنبد و بارگاهی باشکوه دارد. دربارة سفر ایشان به یزد، کتاب های تاریخ یزد، سخنان گوناگونی دارند. امّا آنچه روشن است، اینکه : گویا وی در اواخر سدة چهارم قمری از راه بغداد و برای فرار از دست فرمانروایان ضدّ شیعی آن دیار، در لباس درویشان و گمنامان راهی کویر مرکزی ایران شد و در شهر یزد، در کارگاه آهنگری به کار مشغول گردید. تا اینکه امیر اوجش ...
ثبت خانه کربلایی عباس بنایی با قدمت صفویه در فهرست آثار ملی کشور
به گزارش روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد خانه کربلایی عباس واقع در شهرستان بهاباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این بنای ارزشمند تاریخی در شهرستان بهاباد، بخش آسفیج، دهستان بَنستان، روستای بَنیز واقع گردیده و باتوجه به سبک معماری و شواهد دیگر، تاسیس بنا متعلق به دوره متاخر اسلامی (صفویه) می باشد و وجه تسمیه آن متاثر از نام مالک می باشد. ورودی بنا در جبهه شمال واقع شده وپلانی چهار ضلعی دارد که پس از عبور از در ورودی، فضایی سنگ چین وجود دارد که آغل گوسفندان بوده و اکنون دچارآسیب گشته است. بخش اصلی ساختمان ضلع شرقی آن است که ایوانی با سقف طاق و تویزه دارد. داخل ایوان دو درب چوبی وجود دارد. قسمت جنوبی ساختمان راهروئی است که داخل ان در ورودی یک اتاق قرار گرفته و دوپنجره رو به حیاط دارد. انتهای راهرو نیز اتاق دیگری است که پنجره ای به داخل راه رو داشته و در کنارآن راه پله ای وجود دارد که به اتاق های طبقه بالا می رسد. دراین طبقه دو اتاق قرار گرفته که طاق آنها جناقی است و دری که به پشت بام راه دارد. در کنار این راهرو اتاق دیگری است که پوشش گچی دارد و درکنار آن راه پله طبقه بالاست. لبه تراس طبقه بالا آجرچینی شده است و کنار این ساختمان دو ایوانچه با پوشش کاهگل وجود دارد که در انتهای آنها یک اتاق است. بخش غربی بنا نیز دارای یک ایوان کوچک بوده که اتاقها در طرفینش قرار گرفته است و مصالح به کار رفته در بنا سنگ و خشت و پوشش گچ و کاهگل می باشد. در قسمت غربی بنا قنات پرآب بنیز رد می شود که باعث سرسبزی و طراوت فضای خانه شده است و از ویژگیهای بنا محسوب می گردد. گفتنی است خانه کربلایی عباس در گذشته مسکونی بوده و کاربری خویش را در حال حاضر از دست داده است. شایان ذکر است شماره ثبت این بنا در فهرست آثار ملی کشور 31161 می باشد. ...
بادگیر خانه ملک زاده یزد بازسازی می شود
به گزارش روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در شش ماهه گذشته بیش از هفت بادگیر در یزد جان دوباره گرفت که بادگیر خانه ملک زاده نیز از آن جمله است. سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد با اعلام این خبر افزود: بنای خانه ملک زاده مربوط به عصر قاجار می باشد و در محله فهادان و در نزدیکی مدرسه ضیائیه ...
تنها راه نجات عمارت کلاه فرهنگی عشرت آباد
عمارت کلاه فرهنگی عشرت آباد از سوی ناصرالدین در سال 1291 هجری قمری مصادف با 1250 هجری شمسی صادر شد، گمان نمی رفت این بنا در چنین موقعیتی دور از دسترس عموم بماند؛ اما مرور زمان و وقایع مختلف باعث شد تا یکی از معدود کاخ های دور از دسترس عموم، این بنای عظیم باشد. ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر اول فرنگ خود دستور داد، کاخی بین قصر قاجار (زندان قصر کنونی) و باغ نگارستان (وزارت ارشاد کنونی ...
وقف نامۀ مسجد چهارمنار (مسجد امیرخضرشاه یا خضرشاه)
به کوشش: رضا افخمی (عضو هیأت علمی دانشگاه یزد) حسین مسرّت کلید واژه وقف نامه/ مسجد/ خانقاه/ مرشدیّه/ یزد/ اردکان چکیده سید امیر جلال الدّین خضرشاه از عارفان سلسلۀ مرشدیّه و از دولتمندان یزد در سال 849 ق، مسجد جامع و خانقاه ابواسحاقیّه را در محلّۀ چهارمنار یزد بنیان می گذارد و برای تأمین مخارج مسجد و به ویژه خانقاه آن، زمین، باغ، مزرعه، قنات، دکّان و دیگر املاک معمول را بر آن وقف می کند که گزارش کامل آن همراه با شرح مصرف هر کدام در وقف نامه درج است. بنا بر سواد وقف نامه که نخستین تحریر آن به سال 902 ق است، این مکان شامل: جماعت خانه، بقعه، مسجد و خانقاه برای مرشدان و مسلمانان بوده است و موقوفات زیادی در شهرهای اردکان، تفت و یزد داشته که می باید صرف هزینۀ تحصیل طلّاب علوم دینی، پذیرایی مسافران، خادم، خطیب، مؤذّن، روشنایی مسجد و پختن آش گندم برای فقرا شود. متن نهایی و پیراستۀ وقف نامه بر پایۀ سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی مربوط به سال های 902 ق تا 1337 ش سامّان یافته است. دیباچه به سال 849 ق سیّد امیرجلال الدّین خضرشاه بن غیاث الدّین علی یزدی1 که از عارفان سلسلۀ مرشدیۀ یزد و از مردان دولتمند و صاحب آثار خیر فراوانی در شهر یزد بوده و کتاب های تاریخ یزد بدان اشاره کرده اند که از آن جمله اند: باغ و مزارات و مصلّی و عیدگاه جدید،2 در محلّۀ چهارمنار3 و در کوچۀ بهروک4 که اکنون بدان کوچه بُندون (Bondun) یا بُندان یا بُندار می گویند5. بنای مسجد و خانقاهی را نهاد که بنا بر نوشتۀ وقف نامۀ آن به نام مسجد جامع و خانقاه ابواسحاقّیه خوانده شده است، گزارش این مسجد در سدۀ 9 ق چنین است: مرتضی اعظم، امیر جلال الدّین خضرشاه - ادام الله سیادته - ساخته و در عمارات و بقاع الخیر، اهتمام تمام به جای آورد و دست ارادت به خلفای مرشدی6 داده و به کسوت شیخ مرشد درآمده و در کوچۀ مذکور در جنب دولتخانۀ7 خود8، مسجد جدید بنا فرموده و در میان مسجد، پایابی به نهر کیفرامرز9 حفر کرده و جماعت خانه ساخته و بر یسار مسجد، حظیره ای به جهت مدفن خود پرداخته و قبر حفر فرموده و در جنب حظیره، چمنی به غایت مروّح ساخته و در پیشان چمن، بقعۀ مروّح ساخته موسوم به مرشدیّه و علما و اهل الله و درویشان، غالب اوقات در آن بقعه ساکن باشند و در صبح و شام نقّار مرشدی10 می زنند و بنای این مسجد در سنۀ تسع و اربعین و ثمانمائه بوده. امّا هنوز اتمام نیافته، به خیر و زودی تمام گردد. انشاءالله 11. مستوفی بافقی در سال 1112 ق در تکمیل نوشته های کاتب یزدی می آورد: مزارع بهادین آباد، حوالی اردکان و بسیار حقّابه و باغات و اراضی در اهرستان و تفت قهستان خریده بر مسجد مزبور وقف فرموده و حاصل آن ها را که قریب پنجاه و پنج تومان می شود در وجه وظیفۀ طلبۀ علوم و مرسوم حفّاظ مقرّر کرد و به سبب دخل جمعی از اولاد آن جناب که خود را متولّی شرعی می دانند و تمامی حاصل به مصارف غیر مقرّر صرف می نمایند، مسجد رو به خرابی آورده و چراغش خاموش مانده و سیادت پناه میر عسکر خضر شاهی که خود را از جمله اولاد سیّد مومی الیه می داند به امر تولیّت اشتغال دارد 12 و پس از آن در حدود سال 1260 ق در شرح موقوفات مسجد آمده است: خارج بلده به مقام محلّۀ چهار منار ... مسجدی با روح و نشاط است. موقوفات بسیار داشته. آنچه باقی مانده، الحال در دست عالی جناب آقا محمّد حسن، خلف عالی جناب غفران مآب آخوند ملاّ مهدی طبسی الاصل یزدی المسکن است. 13 سپس به شرح چند موقوفۀ آن که باقی مانده می پردازد: مزرعۀ بهاء الدّین آباد، توابع قصبۀ اردکان، نه روز شبان – مداخل آن یکصد و پنجاه و پنج تومان و دو هزار دینار است. میاه اهرستان، بیست و دو جرّه و اراضی هفت قفیز – مداخل آن پانزده تومان است. اراضی قصبۀ تفت، دو قفیر – مداخل آن دو تومان است. میاه وَرِی تفت دو جرّه – مداخل آن دو تومان است. مصارف – بعد از وضع وجوه دیوانی املاک و رقبات و حقّ التولیّه، صرف تعمیر مسجد و مواجب خادم و وظیفۀ خطیب و مؤذّن و روشنایی مسجد و آنچه فاضل آید، در آشخانۀ مسجد صرف نمایند. 14 اکنون که سال 1393 ش است، روشن نیست از آن همه موقوفات که در وقف نامه ها آمده، چه بر جای مانده است که نیاز به بررسی اسناد موجود در سازمان اوقاف و امور خیریّۀ یزد دارد. بنا بر نوشتۀ ایرج افشار، مسجد نامبرده مرکّب از ایوان، صحن تابستانی و گرمخانه بوده است15 و آنچه در زمان نگارش کتاب یادگارهای یزد (سال 1353 ش) به چشم وی خورده، به قرار زیر است: 1- سراسر محراب از کاشی های معرّق (83 115سانتی متر عصر تیموری پوشیده شده است. 2- بدنۀ سمت شرقی منبر از کاشی معرّق و بلندی آن 147 با عرض 192 سانتی متر است. 3- در محراب گرمخانه، یک قطعه سنگ مرمر به اندازۀ 60 55 امّا بی هیچ نوع ظرافتی، مورّخ 1294 نصب است و به اطرافش دوازده امّام نقر گردیده. 4- درین مسجد یک قطعۀ قالی بافت سال 1350 قمری به اندازۀ 40/7 25/4 متر به طرح سجّاده ای (خانه خانه) و با نقوش درخت و بوته وجود دارد. در دورۀ آن صورت موقوفات مسجد و نیز در چهار گوشه اش این عبارت انگلیسی Dedicoted to the Masjid chahar monar of yazd بافته شد. عبارت فارسی بافته شدۀ آن چنین است: 1350- وقف مؤبّد شد این قالی بر مسجد خضر شاهی به محلّۀ چهار منار یزد، سه ربع از منال از مزرعۀ مشاع بهاباد الدّین اردکان و بیست و دو جرّه یکهری (کذا) از قنات اهرستان و ده قفیز زمین واقفه شکر باغ در اهرستان که واقفین متولیّان اولاد مرحمتشان واقف مقیم اردکانند و ده نفر نظّار ساکن یزد، حاجی سیّد محمّد رضا میبدی، ملتمس دعا، کارخانۀ ثابتی رضا 202. تمامی یک در باغ و عمارات معروف به باغ چشمه سورمه واقعه در تفت و تمامی دوازده جرّه قنات وری تفت. تاریخ شهر محرّم 1350. از پایاب واقع در مسجد، آب مشهور به آب بریده می گذرد. 16 امّا و بر پایۀ متن وقف نامه های موجود و مفاد تاریخ جدید یزد، روشن می شود که این مجموعه شامل: مسجد جامع (مسجد امیر خضر شاهی)، خانقاه ابواسحاقیّه و بقعۀ مرشدیّه بوده است. گزارش کار امّا وقف نامه ای که در سطور بعد، متن کامل آن بر اساس سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی موجود تقدیم می شود، داستانی شیرین دارد. در سال 1380 ش، آقای دکتر جلال گلشن یزدی که سال هاست ساکن آمریکاست، در یکی از سفرهای تابستانی خود به زادگاهش، سواد وقف نامه ای بزرگ را در اختیار این جانب مسرّت گذارد که تاریخ مندرج در آن 902 ق بود. وی بیان داشت، چون سال هاست این وقف نامه به امانت نزد من است و عمرها به کس وفا نخواهد کرد و روشن نیست در آینده چه خواهد شد، این وقف نامه در اختیار تو باشد تا به هر کجا که صلاح دانستی، بسپاری یا اهدا کنی. در سال 1381ش که آقای میرزا محمّد کاظمینی، بنای گنجینه ای از اسناد و نسخ خطّی را داشت و بنا شد آن را بعداً وقف آستانۀ امامزاده جعفر(ع) یزد بنماید، این جانب مسرّت بهتر آن دید که آن نسخه را برای حفظ و نگهداری بدان جا بسپارد، امّا در نظر داشت که روزی آن را بازخوانی و چاپ نماید، تا بخشی از تاریخ اجتماعی، فرهنگی و حتّی مکان های تاریخی یزد روشن شود. این بود که ابتدا تصویری از نسخۀ نامبرده تهیّه شد و سپس در بررسی ها متوجّه شدیم که دو نسخۀ دیگر از آن در کتابخانۀ وزیری و سازمان اوقاف و امور خیریۀ یزد، هر دو به سال 1286 ق موجود است، پس نگارنده گان نسخۀ موزۀ کاظمینی را اصل قرار دادند (به دلیل قدمت) و با مقابله با دو نسخۀ دیگر و متن چاپی که به لطف آقای حق شناس به دست نگارنده گان رسید، به متن موجود دست یافتند که امید است راهگشای پژوهندگان تاریخ و فرهنگ یزد باشد. آقای حق شناس از قول آقای جلال مهینی بیان می دارد که نسخۀ اصلی وقف نامه بر روی پارچه بوده و در اردکان وجود داشته است و بعدها به کتابخانۀ وزیری یزد داده شد، امّا جستجو برای دست یابی به متن اصلی در کتابخانۀ وزیری حاصلی نداشت. به گفتۀ آقای حق شناس، نسخۀ چاپی بر اساس همان نسخۀ اصلی رونویس و چاپ شده است. امّا در پایان نسخۀ چاپی، عبارت رونوشت از دادگاه شعبۀ یک یزد دیده می شود. مشخصّات سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی به قرار زیر است: 1- وقف نامۀ مسجد خضرشاه، نسخۀ خطّی گنجینۀ (موزه) میرزا محمّد کاظمینی در یزد، مورّخ 902 ق [تاریخ آن حقیقی نیست و از روی نسخۀ 902 ق رونویس شده و گویا از عهد قاجار باشد]، به خطّ نسخ، به ابعاد 295 20 سانتی متر (با علامت اختصاری: موزه). 2- صورت وقف نامۀ مسجد خضرشاهی. در مجموعۀ خطّی کتابخانۀ وزیری یزد، به شمارۀ 1687، (ص 126-105). مستند به تاریخ سوم ذی قعدۀ 1286 ق [امّا و به احتمال زیاد این تاریخ نسخۀ اصلی است و نسخۀ حاضر گویا از سدۀ 14 ق باشد] به خطّ شکستۀ نستعلیق تحریری زیبا، بی تاریخ. (با علامت: وزیری). 3- رونوشت وقف نامۀ مسجد میر خضرشاهی در ادارۀ کلّ اوقاف و امور خیریّۀ استان یزد، ش 1396 م، آرشیو 178، مستند به تاریخ سوم ذی قعدۀ 1286 ق، تایپ شده، بی تاریخ17، ( (با علامت: اوقاف) این نسخه پر از اغلاط تایپی است. 4- وقف نامچۀ مسجد میر خضرشاهی واقع در محلّۀ چهارمنار یزد، یزد: بی نا [چاپخانۀ گلبهار، 1327ش، جیبی، 38 ص]. (با علامت: چاپی). اهمیّت وقف نامۀ نامبرده تاریخی: این وقف نامه به غیر از اینکه سندی تاریخی دربارۀ یکی از مکان های مذهبی و آثار تاریخی یزد است، دارای اطّلاعات تاریخی - اجتماعی و ارزنده ای از سده های 9 و 10 ق در شهر یزد، اماکن، باغ ها و نام ها بویژه نام برجستگان سلسلۀ مرشدیۀ ایران در حوالی یزد و شیراز است و می تواند از لحاظ سلسله نسب برخی خاندان های یزدی سودمند باشد. ادبی: وقف نامه دارای مقدّمه ای آراسته به ترکیبات بدیع و زیبای فارسی و عربی همراه شده که تا حدّی نثر متکلّفانه را تداعی می کند. مؤلّف به غیر از تمسّک جستن به آیات قرآنی و عبارات عربی، از اشعار فارسی و عربی هم سود جسته است، همو در متن نیز بهره ور از سجع های زیبای فارسی و عربی شده است. نتیجه: بنا بر آنچه که آمد، نتیجه گرفته می شود، وقف نامۀ نامبرده یکی از وقف نامه های مهم در عصر خود بوده و می باید نسخ دیگری داشته باشد که در هر قرن بوسیلۀ بزرگان شهر تأیید و ممهور می شده است. زیرا تمام نسخه های موجود استنساخی است و کهن ترین نسخه هنوز بدان دسترسی حاصل نشده است. توضیح آنکه، برخی اسامی خاص ناخوانا بود و بین عبارات تأییدکنندگان خطّ تیره – نهاده شد. مرور کنندۀ نسخۀ موزه هر جا که نتوانسته آن را با اصل برابری دهد، کلمۀ کذا گذاشته است. عبارت داخل [] را نسخۀ موزه ندارد. مصححان از خانم مریم عظیم که زمینۀ دست یابی به نسخۀ ادارۀ اوقاف را فرهم کرد، تشکّر می کنند. پی نویس 1- این شخص، غیر از شمس الدّین محمّد خضرشاه و فرزند قطب الدّین خضرشاه است که در همان زمان می زیسته اند و آثار متعددی در یزد داشته اند و در تواریخ یزد، احوالشان مذکور است. (یادگارهای یزد 2: 250). 2- افشار، ایرج: یادگارهای یزد، یزد: نیکوروش و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم، 1374، ج 2: 250. 3- محلّۀ چهار منار، از محلاّت قدیمی یزد است. نام قدیم آن موضع کوی بهروک بوده است. وجه تسمیۀ جدید آن به مناسبت وجود چهار منار دو مدرسۀ مقابل هم (معروف به مدرسۀ چهار منار) بوده است که به دستور شمس الدّین محمّد بن رکن الدّین در سر کوچۀ بهروک ساخته شد. (تاریخ جدید یزد: 88) (در سال 728) و موجب آبادی آن محلّه گردید. یک حدّ این محلّه رودخانۀ خشکی است و پلی بر روی آن زده و آن را پل چهار منار نام گذارده بودند (جامع مفیدی 3: 678). محلّۀ چهار منار از محلاّت معروف خارج از حصار و محلّ باغ های دورۀ شهر بوده است و قسمتی از آن به نام کوچۀ بهروک موسوم بوده. مؤلف جامع مفیدی گفته است: کوچۀ بهروک که اکنون به چهار منار اشتهار یافته (جامع مفیدی 1: 187) (یادگارهای یزد 2: 239). 4- نام کوچۀ بهروک به عنوان سکّۀ بهروک و کوی بهروک در جامع الخیرات [ص 139] به مناسبت آثاری که شمس الدّین محمّد در آنجا ایجاد کرد، مکرّر آمده است و آن را "ظاهر یزد" دانسته (یادگارهای یزد 2: 249). 5- یادگارهای یزد، همان 2: 252-251. 6- مراد، خلفای سلسلۀ مرشدی از متصوّفه ای است که به شیخ مرشد، یعنی شیخ ابواسحق کازرونی معتقد بودند. (یادگارهای یزد 2: 250). 7- اصطلاحی برای خانه های اعیان از قبیل آنکه امروزه دولت منزل می گویند. (یادگارهای یزد 2: 250). 8- مؤلّف جامع مفیدی به علّت "دولتخانۀ خود" نوشته است که در "کوچۀ بهروک که اکنون به چهار منار اشتهار یافته ساکن بود." (ج 1: 187) (یادگارهای یزد 2: 250). 9- مراد، روستای گردفرامرز است که در یک فرسنگی یزد کنونی و بر سر راه یزد به تهران قرار دارد. 10- سلسلۀ مرشدیّه در یزد اهمیّتی داشته است و یکی از اقطاب آن ها موسوم به شیخ فریدالدّین عبدالباقی خلوتی، مدّت سی و هشت سال در یزد مقیم بود و همان جا وفات کرد و در بیت القاسمی، بیرون شهر یزد در کوی نرسوباد در گورستان مامّانوک دفن شد. (تعلیقات جامع مفیدی 3: 937-938، به نقل از مشیخه نسخۀ 2143 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران). 11- کاتب یزدی، احمد: تاریخ جدید یزد، به کوشش: ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، 1375: 122-121 با تلخیص. 12- مفید مستوفی بافقی، محمّد: جامع مفیدی، به کوشش: ایرج افشار، تهران: اساطیر، چاپ دوم، 1385، ج 1: 187 با تلخیص. 13- طراز یزدی، عبدالوهّاب: کتابچۀ موقوفات یزد به کوشش: ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، چاپ دوم، 1354، ج 10: 22. 14- همان: 23-22. 15- یادگارهای یزد، همان، ج 2: 250. 16- همان: 253-252. 17- نیز ر.ک: عرفان فر، محمّد جواد: فهرست اسناد موقوفات ایران، استان یزد، یزد: عرشیان، 1387: 667-665. Skip to content Using YazdFarda Mail with screen readers You’re out of storage space and will soon be unable to send or receive emails until you free up space or purchase additional storage. 40 of about 103 (no subject) Inbox x Hosein Masarrat Jan 24 (4 days ago) to me وقف نامۀ مسجد چهارمنار (مسجد امیرخضرشاه یا خضرشاه) به کوشش: رضا افخمی (عضو هیأت علمی دانشگاه یزد) حسین مسرّت Rezaafkhami55@yahoo.com hmasarrat@yahoo.com کلید واژه وقف نامه/ مسجد/ خانقاه/ مرشدیّه/ یزد/ اردکان چکیده سید امیر جلال الدّین خضرشاه از عارفان سلسلۀ مرشدیّه و از دولتمندان یزد در سال 849 ق، مسجد جامع و خانقاه ابواسحاقیّه را در محلّۀ چهارمنار یزد بنیان می گذارد و برای تأمین مخارج مسجد و به ویژه خانقاه آن، زمین، باغ، مزرعه، قنات، دکّان و دیگر املاک معمول را بر آن وقف می کند که گزارش کامل آن همراه با شرح مصرف هر کدام در وقف نامه درج است. بنا بر سواد وقف نامه که نخستین تحریر آن به سال 902 ق است، این مکان شامل: جماعت خانه، بقعه، مسجد و خانقاه برای مرشدان و مسلمانان بوده است و موقوفات زیادی در شهرهای اردکان، تفت و یزد داشته که می باید صرف هزینۀ تحصیل طلّاب علوم دینی، پذیرایی مسافران، خادم، خطیب، مؤذّن، روشنایی مسجد و پختن آش گندم برای فقرا شود. متن نهایی و پیراستۀ وقف نامه بر پایۀ سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی مربوط به سال های 902 ق تا 1337 ش سامّان یافته است. دیباچه به سال 849 ق سیّد امیرجلال الدّین خضرشاه بن غیاث الدّین علی یزدی1 که از عارفان سلسلۀ مرشدیۀ یزد و از مردان دولتمند و صاحب آثار خیر فراوانی در شهر یزد بوده و کتاب های تاریخ یزد بدان اشاره کرده اند که از آن جمله اند: باغ و مزارات و مصلّی و عیدگاه جدید،2 در محلّۀ چهارمنار3 و در کوچۀ بهروک4 که اکنون بدان کوچه بُندون (Bondun) یا بُندان یا بُندار می گویند5. بنای مسجد و خانقاهی را نهاد که بنا بر نوشتۀ وقف نامۀ آن به نام مسجد جامع و خانقاه ابواسحاقّیه خوانده شده است، گزارش این مسجد در سدۀ 9 ق چنین است: مرتضی اعظم، امیر جلال الدّین خضرشاه - ادام الله سیادته - ساخته و در عمارات و بقاع الخیر، اهتمام تمام به جای آورد و دست ارادت به خلفای مرشدی6 داده و به کسوت شیخ مرشد درآمده و در کوچۀ مذکور در جنب دولتخانۀ7 خود8، مسجد جدید بنا فرموده و در میان مسجد، پایابی به نهر کیفرامرز9 حفر کرده و جماعت خانه ساخته و بر یسار مسجد، حظیره ای به جهت مدفن خود پرداخته و قبر حفر فرموده و در جنب حظیره، چمنی به غایت مروّح ساخته و در پیشان چمن، بقعۀ مروّح ساخته موسوم به مرشدیّه و علما و اهل الله و درویشان، غالب اوقات در آن بقعه ساکن باشند و در صبح و شام نقّار مرشدی10 می زنند و بنای این مسجد در سنۀ تسع و اربعین و ثمانمائه بوده. امّا هنوز اتمام نیافته، به خیر و زودی تمام گردد. انشاءالله 11. مستوفی بافقی در سال 1112 ق در تکمیل نوشته های کاتب یزدی می آورد: مزارع بهادین آباد، حوالی اردکان و بسیار حقّابه و باغات و اراضی در اهرستان و تفت قهستان خریده بر مسجد مزبور وقف فرموده و حاصل آن ها را که قریب پنجاه و پنج تومان می شود در وجه وظیفۀ طلبۀ علوم و مرسوم حفّاظ مقرّر کرد و به سبب دخل جمعی از اولاد آن جناب که خود را متولّی شرعی می دانند و تمامی حاصل به مصارف غیر مقرّر صرف می نمایند، مسجد رو به خرابی آورده و چراغش خاموش مانده و سیادت پناه میر عسکر خضر شاهی که خود را از جمله اولاد سیّد مومی الیه می داند به امر تولیّت اشتغال دارد 12 و پس از آن در حدود سال 1260 ق در شرح موقوفات مسجد آمده است: خارج بلده به مقام محلّۀ چهار منار ... مسجدی با روح و نشاط است. موقوفات بسیار داشته. آنچه باقی مانده، الحال در دست عالی جناب آقا محمّد حسن، خلف عالی جناب غفران مآب آخوند ملاّ مهدی طبسی الاصل یزدی المسکن است. 13 سپس به شرح چند موقوفۀ آن که باقی مانده می پردازد: مزرعۀ بهاء الدّین آباد، توابع قصبۀ اردکان، نه روز شبان – مداخل آن یکصد و پنجاه و پنج تومان و دو هزار دینار است. میاه اهرستان، بیست و دو جرّه و اراضی هفت قفیز – مداخل آن پانزده تومان است. اراضی قصبۀ تفت، دو قفیر – مداخل آن دو تومان است. میاه وَرِی تفت دو جرّه – مداخل آن دو تومان است. مصارف – بعد از وضع وجوه دیوانی املاک و رقبات و حقّ التولیّه، صرف تعمیر مسجد و مواجب خادم و وظیفۀ خطیب و مؤذّن و روشنایی مسجد و آنچه فاضل آید، در آشخانۀ مسجد صرف نمایند. 14 اکنون که سال 1393 ش است، روشن نیست از آن همه موقوفات که در وقف نامه ها آمده، چه بر جای مانده است که نیاز به بررسی اسناد موجود در سازمان اوقاف و امور خیریّۀ یزد دارد. بنا بر نوشتۀ ایرج افشار، مسجد نامبرده مرکّب از ایوان، صحن تابستانی و گرمخانه بوده است15 و آنچه در زمان نگارش کتاب یادگارهای یزد (سال 1353 ش) به چشم وی خورده، به قرار زیر است: 1- سراسر محراب از کاشی های معرّق (83 115سانتی متر عصر تیموری پوشیده شده است. 2- بدنۀ سمت شرقی منبر از کاشی معرّق و بلندی آن 147 با عرض 192 سانتی متر است. 3- در محراب گرمخانه، یک قطعه سنگ مرمر به اندازۀ 60 55 امّا بی هیچ نوع ظرافتی، مورّخ 1294 نصب است و به اطرافش دوازده امّام نقر گردیده. 4- درین مسجد یک قطعۀ قالی بافت سال 1350 قمری به اندازۀ 40/7 25/4 متر به طرح سجّاده ای (خانه خانه) و با نقوش درخت و بوته وجود دارد. در دورۀ آن صورت موقوفات مسجد و نیز در چهار گوشه اش این عبارت انگلیسی Dedicoted to the Masjid chahar monar of yazd بافته شد. عبارت فارسی بافته شدۀ آن چنین است: 1350- وقف مؤبّد شد این قالی بر مسجد خضر شاهی به محلّۀ چهار منار یزد، سه ربع از منال از مزرعۀ مشاع بهاباد الدّین اردکان و بیست و دو جرّه یکهری (کذا) از قنات اهرستان و ده قفیز زمین واقفه شکر باغ در اهرستان که واقفین متولیّان اولاد مرحمتشان واقف مقیم اردکانند و ده نفر نظّار ساکن یزد، حاجی سیّد محمّد رضا میبدی، ملتمس دعا، کارخانۀ ثابتی رضا 202. تمامی یک در باغ و عمارات معروف به باغ چشمه سورمه واقعه در تفت و تمامی دوازده جرّه قنات وری تفت. تاریخ شهر محرّم 1350. از پایاب واقع در مسجد، آب مشهور به آب بریده می گذرد. 16 امّا و بر پایۀ متن وقف نامه های موجود و مفاد تاریخ جدید یزد، روشن می شود که این مجموعه شامل: مسجد جامع (مسجد امیر خضر شاهی)، خانقاه ابواسحاقیّه و بقعۀ مرشدیّه بوده است. گزارش کار امّا وقف نامه ای که در سطور بعد، متن کامل آن بر اساس سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی موجود تقدیم می شود، داستانی شیرین دارد. در سال 1380 ش، آقای دکتر جلال گلشن یزدی که سال هاست ساکن آمریکاست، در یکی از سفرهای تابستانی خود به زادگاهش، سواد وقف نامه ای بزرگ را در اختیار این جانب مسرّت گذارد که تاریخ مندرج در آن 902 ق بود. وی بیان داشت، چون سال هاست این وقف نامه به امانت نزد من است و عمرها به کس وفا نخواهد کرد و روشن نیست در آینده چه خواهد شد، این وقف نامه در اختیار تو باشد تا به هر کجا که صلاح دانستی، بسپاری یا اهدا کنی. در سال 1381ش که آقای میرزا محمّد کاظمینی، بنای گنجینه ای از اسناد و نسخ خطّی را داشت و بنا شد آن را بعداً وقف آستانۀ امامزاده جعفر(ع) یزد بنماید، این جانب مسرّت بهتر آن دید که آن نسخه را برای حفظ و نگهداری بدان جا بسپارد، امّا در نظر داشت که روزی آن را بازخوانی و چاپ نماید، تا بخشی از تاریخ اجتماعی، فرهنگی و حتّی مکان های تاریخی یزد روشن شود. این بود که ابتدا تصویری از نسخۀ نامبرده تهیّه شد و سپس در بررسی ها متوجّه شدیم که دو نسخۀ دیگر از آن در کتابخانۀ وزیری و سازمان اوقاف و امور خیریۀ یزد، هر دو به سال 1286 ق موجود است، پس نگارنده گان نسخۀ موزۀ کاظمینی را اصل قرار دادند (به دلیل قدمت) و با مقابله با دو نسخۀ دیگر و متن چاپی که به لطف آقای حق شناس به دست نگارنده گان رسید، به متن موجود دست یافتند که امید است راهگشای پژوهندگان تاریخ و فرهنگ یزد باشد. آقای حق شناس از قول آقای جلال مهینی بیان می دارد که نسخۀ اصلی وقف نامه بر روی پارچه بوده و در اردکان وجود داشته است و بعدها به کتابخانۀ وزیری یزد داده شد، امّا جستجو برای دست یابی به متن اصلی در کتابخانۀ وزیری حاصلی نداشت. به گفتۀ آقای حق شناس، نسخۀ چاپی بر اساس همان نسخۀ اصلی رونویس و چاپ شده است. امّا در پایان نسخۀ چاپی، عبارت رونوشت از دادگاه شعبۀ یک یزد دیده می شود. مشخصّات سه نسخۀ خطّی و یک نسخۀ چاپی به قرار زیر است: 1- وقف نامۀ مسجد خضرشاه، نسخۀ خطّی گنجینۀ (موزه) میرزا محمّد کاظمینی در یزد، مورّخ 902 ق [تاریخ آن حقیقی نیست و از روی نسخۀ 902 ق رونویس شده و گویا از عهد قاجار باشد]، به خطّ نسخ، به ابعاد 295 20 سانتی متر (با علامت اختصاری: موزه). 2- صورت وقف نامۀ مسجد خضرشاهی. در مجموعۀ خطّی کتابخانۀ وزیری یزد، به شمارۀ 1687، (ص 126-105). مستند به تاریخ سوم ذی قعدۀ 1286 ق [امّا و به احتمال زیاد این تاریخ نسخۀ اصلی است و نسخۀ حاضر گویا از سدۀ 14 ق باشد] به خطّ شکستۀ نستعلیق تحریری زیبا، بی تاریخ. (با علامت: وزیری). 3- رونوشت وقف نامۀ مسجد میر خضرشاهی در ادارۀ کلّ اوقاف و امور خیریّۀ استان یزد، ش 1396 م، آرشیو 178، مستند به تاریخ سوم ذی قعدۀ 1286 ق، تایپ شده، بی تاریخ17، ( (با علامت: اوقاف) این نسخه پر از اغلاط تایپی است. 4- وقف نامچۀ مسجد میر خضرشاهی واقع در محلّۀ چهارمنار یزد، یزد: بی نا [چاپخانۀ گلبهار، 1327ش، جیبی، 38 ص]. (با علامت: چاپی). اهمیّت وقف نامۀ نامبرده تاریخی: این وقف نامه به غیر از اینکه سندی تاریخی دربارۀ یکی از مکان های مذهبی و آثار تاریخی یزد است، دارای اطّلاعات تاریخی - اجتماعی و ارزنده ای از سده های 9 و 10 ق در شهر یزد، اماکن، باغ ها و نام ها بویژه نام برجستگان سلسلۀ مرشدیۀ ایران در حوالی یزد و شیراز است و می تواند از لحاظ سلسله نسب برخی خاندان های یزدی سودمند باشد. ادبی: وقف نامه دارای مقدّمه ای آراسته به ترکیبات بدیع و زیبای فارسی و عربی همراه شده که تا حدّی نثر متکلّفانه را تداعی می کند. مؤلّف به غیر از تمسّک جستن به آیات قرآنی و عبارات عربی، از اشعار فارسی و عربی هم سود جسته است، همو در متن نیز بهره ور از سجع های زیبای فارسی و عربی شده است. نتیجه: بنا بر آنچه که آمد، نتیجه گرفته می شود، وقف نامۀ نامبرده یکی از وقف نامه های مهم در عصر خود بوده و می باید نسخ دیگری داشته باشد که در هر قرن بوسیلۀ بزرگان شهر تأیید و ممهور می شده است. زیرا تمام نسخه های موجود استنساخی است و کهن ترین نسخه هنوز بدان دسترسی حاصل نشده است. توضیح آنکه، برخی اسامی خاص ناخوانا بود و بین عبارات تأییدکنندگان خطّ تیره – نهاده شد. مرور کنندۀ نسخۀ موزه هر جا که نتوانسته آن را با اصل برابری دهد، کلمۀ کذا گذاشته است. عبارت داخل [] را نسخۀ موزه ندارد. مصححان از خانم مریم عظیم که زمینۀ دست یابی به نسخۀ ادارۀ اوقاف را فرهم کرد، تشکّر می کنند. پی نویس 1- این شخص، غیر از شمس الدّین محمّد خضرشاه و فرزند قطب الدّین خضرشاه است که در همان زمان می زیسته اند و آثار متعددی در یزد داشته اند و در تواریخ یزد، احوالشان مذکور است. (یادگارهای یزد 2: 250). 2- افشار، ایرج: یادگارهای یزد، یزد: نیکوروش و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم، 1374، ج 2: 250. 3- محلّۀ چهار منار، از محلاّت قدیمی یزد است. نام قدیم آن موضع کوی بهروک بوده است. وجه تسمیۀ جدید آن به مناسبت وجود چهار منار دو مدرسۀ مقابل هم (معروف به مدرسۀ چهار منار) بوده است که به دستور شمس الدّین محمّد بن رکن الدّین در سر کوچۀ بهروک ساخته شد. (تاریخ جدید یزد: 88) (در سال 728) و موجب آبادی آن محلّه گردید. یک حدّ این محلّه رودخانۀ خشکی است و پلی بر روی آن زده و آن را پل چهار منار نام گذارده بودند (جامع مفیدی 3: 678). محلّۀ چهار منار از محلاّت معروف خارج از حصار و محلّ باغ های دورۀ شهر بوده است و قسمتی از آن به نام کوچۀ بهروک موسوم بوده. مؤلف جامع مفیدی گفته است: کوچۀ بهروک که اکنون به چهار منار اشتهار یافته (جامع مفیدی 1: 187) (یادگارهای یزد 2: 239). 4- نام کوچۀ بهروک به عنوان سکّۀ بهروک و کوی بهروک در جامع الخیرات [ص 139] به مناسبت آثاری که شمس الدّین محمّد در آنجا ایجاد کرد، مکرّر آمده است و آن را "ظاهر یزد" دانسته (یادگارهای یزد 2: 249). 5- یادگارهای یزد، همان 2: 252-251. 6- مراد، خلفای سلسلۀ مرشدی از متصوّفه ای است که به شیخ مرشد، یعنی شیخ ابواسحق کازرونی معتقد بودند. (یادگارهای یزد 2: 250). 7- اصطلاحی برای خانه های اعیان از قبیل آنکه امروزه دولت منزل می گویند. (یادگارهای یزد 2: 250). 8- مؤلّف جامع مفیدی به علّت "دولتخانۀ خود" نوشته است که در "کوچۀ بهروک که اکنون به چهار منار اشتهار یافته ساکن بود." (ج 1: 187) (یادگارهای یزد 2: 250). 9- مراد، روستای گردفرامرز است که در یک فرسنگی یزد کنونی و بر سر راه یزد به تهران قرار دارد. 10- سلسلۀ مرشدیّه در یزد اهمیّتی داشته است و یکی از اقطاب آن ها موسوم به شیخ فریدالدّین عبدالباقی خلوتی، مدّت سی و هشت سال در یزد مقیم بود و همان جا وفات کرد و در بیت القاسمی، بیرون شهر یزد در کوی نرسوباد در گورستان مامّانوک دفن شد. (تعلیقات جامع مفیدی 3: 937-938، به نقل از مشیخه نسخۀ 2143 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران). 11- کاتب یزدی، احمد: تاریخ جدید یزد، به کوشش: ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، 1375: 122-121 با تلخیص. 12- مفید مستوفی بافقی، محمّد: جامع مفیدی، به کوشش: ایرج افشار، تهران: اساطیر، چاپ دوم، 1385، ج 1: 187 با تلخیص. 13- طراز یزدی، عبدالوهّاب: کتابچۀ موقوفات یزد به کوشش: ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، چاپ دوم، 1354، ج 10: 22. 14- همان: 23-22. 15- یادگارهای یزد، همان، ج 2: 250. 16- همان: 253-252. 17- نیز ر.ک: عرفان فر، محمّد جواد: فهرست اسناد موقوفات ایران، استان یزد، یزد: عرشیان، 1387: 667-665. [صورت وقف نامۀ مسجد میر خضرشاهی، واقع در محلّۀ چهار منار یزد اِعتصَمتُ بِاللهِ العَلیِّ اَحسَنُ وَ اَشرَفُ کَلامی که کریمۀ حروف و کلماتش از روی صور و معانی، مستلزم حقایق و معارف حضرت ربّانی باشد که از جماعت خانۀ قلب انسانی که منظر عنایات یزدانی و غرفۀ هدایا از شاهراه افواه و دهنۀ دهان و السنۀ لسان به ارکان کشور نطق و بیان در مضمار ظهور و اظهار در آیند و از بوادی اَیادِی و مراحل اَنامِل چابک دستان خطّۀ تحریر و تسطیر خضر آیین خیمۀ شعور و اشعار را بر مَنَصّات بروز در استرۀ حضور تکیه زنند و واقفان خبیر و ناقلان بصیر که صفحات صحایف ضمیر منیرشان به نقوش عقل سلیم و رأی مستقیم تصویر یافته، صدر هر کتاب با فصل الخطاب بروز هر مظهر مفاخر و معان و درّ و لَآلی آن زیب و زینت دهند و صنایع افراد و ذرایع ترقّی و تصاعد بر شوامخ و اوج فصاحت و قصر بلاغت دانند. بدایع حمد و سپاس، آفریدگاری است که افراد کاینات و اصناف موجودات، خواه خبردانان شارع یافت و هوشمندی و خواه بی خبران کنج غفلت و بی هوشی، چنانچه مقتضی رحمت رحمانیّت] عبودیّت او را گردن [انقیاد نهاده اند که: اِن کُلُّ] مَن فِی السَّمواتِ وَ الاَرضِ اِلاّ اتِی الرّحمنِ عَبداً* یُسَبِّحونَ لَه بِالخَفیِّ وَ اَلاِعلانِ یُقَدِّسونَ لَه بِالغُدُوِّ وَ الآصالِ حکیمی که چون نقش بند قدرت و چهره گشای ارادتش جهت تکریم در ضمن لَقَد خَلَقنَا الاِنسانَ فی اَحسَنِ تَقویم** نهال سرو مثال بنی آدم را انتصاب قامت بخشید و در مکتب عَلَّمَ آدَمَ الاَسماءَ درس خواندند، ذاکران صوامع لا یَعصَونَ اللهَ ما اَمَرَهُم که سجّادۀ عصمتشان بر دوش کونین و آثار طاعت شان بر گوش ثقلین افتاده، به سجده سر نهادند[1] و دعوی نَحنُ نُسَبِّحُ * از سر نهادند و ابجد لا عِلمَ لَنا ** از سر گرفتند. قدسیان، آگه از اطوار علومند، ولی همه در مکتب علمش الف و با خوانند. وَ لِلّهِ یَسجُدُ مَن فِی السّمواتِ وَالاَرضِ طَوعاً وَ کَرهاً وَ ظِلالُهُم بِالغُدُوِّ وَ الآصال *** و جوامع درود و صلاتی که مسامع ساکنان محافل و مجامع انس و ذاکران خلوت قدس از نشر نوافع[2] آن معنبر گردد، فدای روضۀ منوّر و خوابگاه معطّر برگزیده ای که ماهیچۀ رایات رسالت آیات مقام کمال و تکمیل به القاب محمودش موشّح و معلّی و مثال اقبال و اجلال او به توضیح رفیع جسیم اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ **** مزیّن و محلّی صیغۀ لغت افضالش مشتق از مصدر کُنتُ نَبیَّاً وَ آدَمُ بَینَ الماءِ وَ الطّینِ و بیان وصف کمالش مستفاد از معانی ما کانَ مُحَمَّدٌ اَبا اَحَدٍ مِن رِجالِکُم وَلکِن رَسولَ اللهِ وَ خاتَمَ النَّبییِّن ***** هنوز آدم، میان آب و گل بود که او شاهنشه اقلیم و دل بود باد و بر آل اولاد و عترت و اصحاب او که آستان هدایت آشیان ایشان منوّر[3] به اشعۀ لمعات اَصحابِی کالنُّجومِ ربایندگان گوی سباقت در مضمار علوم عَلَیهِم سَلامُ اللهِ ما بُنِیَت وَ بَقیَت فِی صَفَحاتِ ألاعوامِ وَ الدُّهورِ المَساجِدُ وَالمَعابِدُ وَ تُلیَت عَلی[4] المَنابِر وَ اَلمَقابِرِ اَسامِیهِمُ الشَّریفَهٌ وَ اَلقابُهُم اَلمُنیفَهٌ دَفعاً لِلمُعانِدِ وَ طَلَباً لِلمَقاصِدِ وَ الفَوائِدِ . * * * * * امّا بعد بر رأی اولوالالباب که اقطاب عالم صور و معانی اند و از فیض فضل حضرت ربّ الارباب از تختگاه آتَیناهُ الحِکمَة وَ فَصلَ الخِطاب * به نصیب اوفر و اوفی[5] محظوظ و بهره مند گشته"[6] پوشیده نماند که مؤسّس و بنیان[7] ایجاد و مُرصّص و منشی عالم کون و فساد و ممهّد قواعد احوال و اوضاع معاش و معاد افراد عبّاد که چابک دست قدرتش، سقف این گنبد لاجورداند و درا بِغَیرِ عَمَدٍ تَرَونَها ** بر افراخت. بناء ذات انسانی که فی الحقیقة، مطلع انوار صنع ربّانی و مظهر آثار لطف یزدانی و مجمع کمالات جسمانی و روحانی است، از دو جوهر جسم و روح پرداخت و اسالیب ایادی و آلاء و افانین مواهب و نِعّما در شأن ایشان ارزانی فرمود و بر بسی[8] مخلوقات تفضیل نهاد که: وَ لَقَد کَرَّمنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلناهُم فی البَّرِ وَ اَلبَحرِ وَ رَزَقناهُم مِن اَلطَیِّباتِ وَ فَضَّلناهُم عَلی کَثیرٍ مِمَّن خَلَقنا تَفضیلاً *** و بواطن و ظواهرشان به دُرَرِ[9] وَ لَآلی عقل و علم و نطق و حکمت و رأی و رویّت زیب و زینت بخشید و چون عقل که اشرف جواهر است، دائماً اقتضاء طلب[10]کمالات و استدعاء اصلح[11]هرگونه کمالات می کند، کما قالَ اَلنّاظِمُ جَزاهُ[12] اللهُ خَیراً: عقل، هرگز خطا نیندیشد عقل را جز صلاح، نبود کار با من و تو بلا نیندیشد عقل را در صلاح هرزه مدار لاجرم شکر چنین منحی و نعمی کریمه بر ذمّت همّت هر صاحب کمال که لوح خیال از شکل محال و بال خالی باشد و به نقوش حسن مآل، حالی لازم و واجب است که بر فحوای نصّ قویم لَئِن[13]شَکَرتُم لَاَزیدَنَّکُم **** وظائف آن را به تقدیم رساند. فَشُکراً اِذا اُوتیَتَ فاضِلَ نِعمَةٍ فَلَم اَرَ مِثلَ الشُّکرِ حارسَ نِعمَةٍ وَ صَبراً اذا نَابتکَ[14]نَائِبةُ الدَّهرِ ... ...
شغلی کاذب با چالش های واقعی
می کنند تا پولی جمع کرده و بتوانند در گلشهر کرج مغازه ای دست و پا کنند.خیلی خسته به نظر می رسد. چشمانش سرخ سرخ شده و صدایش گرفته است.دلم برایش می سوزد اما خودش می گوید: اگه یکی و دوسالی خوب کار کنیم، می توانیم مغازه را بگیریم. بنا به گفته خودش درآمدش در ماه جاری که به ایام خرید های نوروزی نزدیک می شویم، آن قدر خوب بوده که بتواند به قولش عمل کند و برای سامان(پسرش) ماشین بزرگ باطری دار ...
محمد رضا خاتمی : همه چیزم از امام است
عصر خبر به نقل از جماران: بهانه گفت و گوی جماران با سیدمحمدرضا خاتمی یک ادعای واهی بود. چند روز پس از آنکه فردی منتسب به جریان اصلاح طلبی مدعی شد: خیلی از اصلاح طلبان بر خلاف اول انقلاب دیگر علاقه ای به آقای خمینی ندارند. نظر یکی از برجسته ترین شخصیت های جریان اصلاح طلبی را در این باره جویا شدیم. خاتمی در این گفت و گوی تفصیلی محور و اساس اقدامات اصلاح طلبان را دیدگاه ها و نظرات امام می داند و می ...
پاسخ شهردار گنبد به 22سوال طرح شده توسط شورای شهر
خصوص مکانیابی مناسب در سطح شهر نسبت به احداث و ساماندهی موقت دست فروشان در برنامه خود قرار داده ، در حال حاضر مذاکره با صاحبان بعضی از املاک مد نظر می باشند . ضمناً تصویر و یک نسخه از فیلم تقدیم حضور می گردد. ب: در خصوص ساماندهی وضعیت خیابان امامزاده غربی و خرید ملک آقای بای مراد دریایی به استحضار می رساند که شهرداری بعد از ابلاغ مصوبه شورای محترم اقدام به تشکیل جلسه با مالک و بعد از ...