سایر منابع:
سایر خبرها
قتل نگاری شیعیان از آغاز تا پایان قرن پنجم هجری
سیر تاریخ نگاری شیعه سیره نگاری نیز زمینه توجه مسلمانان به علم تاریخ را فراهم ساخت و مورخان از اهل سنت و شیعه موضوعات جدید تاریخی را دست مایه پژوهش و امعان نظر خود قرار دادند. یکی از گونه های اصلی تاریخ نگاری مسلمانان مقتل نگاری است. به ویژه با عنایت به نحوه شهادت بعضی از امامان شیعه، این گرایش از تاریخ نگاری در میان شیعیان مورد توجه خاص قرار گرفت. در دوره پیدایی تاریخ نگاری ...
منازعه محمدبن حنفیه با عبداللَّه بن زبیر و ظهور خَشَبیه
دشمنی عبداللَّه بن زبیر با ابن حنفیه، روابط و مواضع سیاسی ابن حنفیه و ظهور جماعت خشبیه در حمایت از ابن حنفیه مورد بررسی قرار می گیرد. مقدمه به دنبال مرگ یزید بن معاویه در محرم سال 64 هجری خلافت امویان به شدت دچار تزلزل شد و ستیزه و کشمکش و جنگ های داخلی شدید میان مسلمانان بر سر تصدی مقام خلافت روی داد. این دوران را در واقع باید دوره ی فترت خلافت امویان به شمار آورد؛ زیرا قدرت ...
برآورد کمّی غنایم عصر خلفای راشدین و برخی پیامدهای آن
کنیم که احتمالاً تعداد شهرهایی که مسلمانان در هنگام جنگ از آنها غنیمت، وجه المصالحه و هدیه گرفتند، بیش از آن چیزی است که ما از منابع تاریخی به دست آورده ایم. رقم خمسی که محاسبه کردیم، عدد نجومی به نظر می رسد، امّا همان گونه که پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله پیش گویی فرموده بودند، درِ گنج های دو امپراطوری جهان آن روز – ایران و روم – به سوی مسلمانان باز شده بود. برخی پیامدهای اقتصادی ...
قُرّاء و نقش ایشان در تحولات قرن اول هجری
های مهم مسلمانان از ابتدای نزول وحی بوده است. از همان آغاز، عده ای پیوسته به این امر همت گماشته و عهده دار قرائت قرآن و آموزش آن در جامعه اسلامی شدند. در طول تاریخ اسلام آموزش قرآن از نسلی به نسل بعد ادامه داشت. در همان قرن، نخست گروهی به نام قرّاء شکل گرفتند. در کتاب های لغت تعریف های گوناگونی از آنان ارائه شده است. در برخی از آنها آمده است: قرّاء از مصدر قرائت و جمع قاری است.2 قرائت به معنی تلاوت ...
پیدایش نصیریان علویان
الهی امامان, اسحاقیان, تإکید کردند که وجود الهی علی(ع) با محمد در منصب الهی پیامبری شریک بود.(38) همانند شهرستانی, نویسنده اندلسی ابومحمد علی بن حزم(متوفای450ه’), نام نصیریه را برای فرقه مورد بحث به کار می برد. به نظر می رسد ابن حزم با نصیریان به عنوان فرقه ای آشنا باشد که اعضایش بر سپاه اردنی در سوریه پیروز شدند و تیبریوس را تصرف کردند. او نقل می کند: نصیریان می گویند که عبدالرحمان بن ...
مذهب امامیه در قرن چهارم هجری
که وی در زمان حکومت بختیار مورد تهاجم قرار گرفت و در خفا بغداد را ترک گفت. 6٫ بیرونی, کتاب الجماهر فی معرفه الجواهر (حیدرآباد دکن, 1355ه’) ص 22-24٫ 7٫ ابن اثیر , همان, ص 452٫ 8٫ بیرونی, همان. 9٫ ابن اثیر, همان, ص 452٫ 10٫ به یاد بیاوریم عمل آن ها را در موسم حج که آل بویه و قرامطه , توإمان, در مکه خطبه به نام مطیع لله خواندند ولی در مدینه خطبه به نام خلیفه فاطمی خوانده شد (ابن اثیر, همان, ص 612 ...
تاریخ نگاران و رویداد قادسیه
ایرانیان قرار گیرند. او می خواست در نبرد تعیین کننده آینده با ایرانیان, عمده ترین عامل بر مبانی اسلامی پایه ریزی شود; از این رو رهبران گروه ها را از مسلمانان با سابقه و یا کسانی که در اسلام اعتبار بیش تری داشتند برگزید.(32) روسای قبایل زیر نظر پرچم داران و فرماندهان سپاه اسلام قرار گرفتند; گویی هنوز به وفاداری آنان اطمینان نبود. حضور رهبران ارتداد که اینک مسلمان شده بودند در نبرد قادسیه از ابداعات عمر ...
اهل ذمه در صدر اسلام
, اسپانبر و رومگان (ویه اندیوخسرو) در شرق دجله اطلاق می شده است. 13. شیخ صدوق, همان, ص 325 و 351٫ 14. ابن قیم جوزی, همان, ص 42;50 ابویوسف, همان, ص ;122 محمدبن حسن طوسی, همان, ص 42 و محقق حلی, همان, ص 250٫ 15. ابوعبید القاسم بن سلام, همان ص 47٫ 16. ابویوسف, همان, ص 61 و 62 و عبدالحسین زرین کوب, دو قرن سکوت (تهران, انتشارات جاویدان, 1354) ص 355٫ $$منابع ابویوسف, یعقوب بن ابراهیم: کتاب ...
یکسان شدن مصحف ها پس از وفات رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)
از این مصحف ها به تبع موقع و پایگاه جمع کننده ی آن در جهان اسلام آن روز، مقام والایی را کسب کرد. مثلاً مصحف عبدالله بن مسعود، صحابی بزرگوار که مرجع اهل کوفه (1) به شمار می آمد و مصحف اُبیّ بن کعب مورد توجه مردم مدینه بود و مصحف ابوموسی اشعری در بصره و مصحف مقداد بن اسود در دمشق مورد توجه مردم بود. اختلاف مصحف ها جمع کنندگان مصحف ها متعدد بودند و در این جهت با یکدیگر رابطه ای ...
درباره محمد بن ابی حذیفه از شخصیت های صدراسلام
آورد و اضافه می کند: عبداللَّه بن سعد به سوی معاویه گریخت و این قول دلالت بر آن دارد که قیس حاکم مصر شده بود و محمد بن ابی حذیفه زنده بود، و این (قول) درست است .9 آن گاه ابن اثیر سه نقل دیگر که به نظر او ضعیف می آید، در مورد محمد بن ابی حذیفه ذکر می کند. مطابق نقل اول عمرو بن عاص پس از جنگ صفین با سپاهی سوی مصر رفت و با محمد بن ابی حذیفه مواجه شد و پس از سخنانی که با وی داشت او را فریفت و ...
موضع صحابه درباره ی یکسان شدن مصحف ها
) فرمود: اگر امر مصحف ها به من نیز واگذار می شد، من همان می کردم که عثمان کرد. (3) پس از آنکه علی (علیه السلام) به خلافت رسید، مردم را برآن داشت تا به همان مصحف عثمان ملتزم باشند و تغییری در آن ندهند، گرچه در آن غلط های املایی وجود داشته باشد. این از آن نظر بود که از آن پس هیچ کس، به عنوان اصلاح قرآن، تغییر و تحریفی در آن به وجود نیاورد. از این رو حضرتش تأکید فرمود که از امروز هیچ کس نباید به قرآن ...
اندیشه های حسن صبّاح در باب امامت و حجّت
آنان و اصل ضروری فعالیت ها و توفیقات شگرف سیاسی آنان بود که نزدیک به دو قرن دوام یافت و اسباب شگفتی دشمنان سرسخت و فراوان این گروه شد و گمان بر آن است که یک چنین قدرتی بدون وجود اعتقادی راسخ و استوار ممکن نمی گردید. آنچه در این پژوهش مورد نظر قرار گرفته بررسی افکار و اندیشه های حسن صباح و میزان تأثیر او در گسترش اعتماد به نفس و قوت گرفتن جامعه ی اسماعیلی ایران است که در قالب سه پرسش عرضه ...
قرآن و دروغی به نام تحریف
تبدیل روا می دارند. این همان چیزی است که در برخی از آیات قرآن از جمله آیه 199 سوره آل عمران به عنوان تجارت و سوداگری با آیات قرآن از آن یاد شده است. از آیه هم چنین این معنا به دست می آید که اهل کتاب و دشمنان اسلام با توجه به روحیه خشوع مومنان در برابر خداوند، می کوشند تا به سوداگری با آیات قرآن اقدام کنند، ولی وجود گروهی از مومنان اهل کتاب که از این کار بیزاری می جویند خود موجب دلگرمی پیامبر(ص ...
مشخصات کلی مصحف های عثمانی
نکوهش دشمنان اسلام، کافران و منافقان، و تشویق مؤمنان بر پایداری و مبارزه در جهت تثبیت کلمه الله در زمین است. در هر صورت با توجه به اینکه مطلبی از این جهت در مورد این دو سوره نقل نشده است، عثمان آن دو را به هم پیوست و آن را یک سوره به شمار اورد و هفتمین سوره از سوره های بزرگ قرار داد. شاید عثمان توجه نکرده است که سوره ی برائت، به عنوان هشدار و وعده ی عذاب به کافران نازل شد. از این رو با نام خداوند ...
شب های قدر و گرامیداشت شهادت امام علی (ع) در خارج
حکمی و روایی نیز در آن بخوبی طرح و مورد نظر نگارنده واقع شده است. شالویی همچنین با اشاره به شب شهادت مولی الموحدین علی (ع) اضافه کرد: علی (ع) با همه ویژگی های برجسته ای که داشت خود را بنده خدا معرفی می کرد و به بندگی حضرت باری تعالی افتخار داشت. رایزن فرهنگی کشورمان در بلگراد افزود: علی (ع) خصوصیات مختلفی را در هم آمیخت و آنها را در کنار یکدیگر قرار داد و بنابرهمین قاعده از او در شجاعت به ...
فیش های نجومی و مسیر اشتباه دولت/ اهداف آمریکا از فشار برحزب الله لبنان
رسانه ها تا این حد به موضوع می پردازند و البته ماجرا را تقصیر دولت قبل می اندازد. نوبخت از موضع بالا در مورد نظر دولت پیرامون در چارچوب قوانین بودن همه پرداخت ها می گوید؛ گویی کسی دیگر این پرداخت ها را انجام داده است! جهانگیری می رود سراغ افشاگری پاداش های دولت قبل و اصلاً هم از خود نمی پرسند اگر ما مثل همان دولت قبل هستیم، پس چرا از دولت قبل بدگویی می کنیم و آیا سه سال زمان برای تغییر نظام پرداخت ...
دعوت سازمان ها و نهادهای حوزوی از مردم برای حضوری پرشور در راهپیمایی روز قدس
اجتهاد و بصیرت قم برای حضوری پرشور در راهپیمایی روز قدس دعوت کرده است. ** در بخشی از بیانیه مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران نیز آمده است: نامگذاری آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس توسط بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره)، در واقع گشایش جبهه متحد مسلمانان جهان بر علیه صهیونیسم غاصب بود. بیانیه حاکی است: روز قدس نشانه بیداری جهان اسلام و توجه دائمی ...
تخلیه عقیدتی در کوفه چگونه انجام گرفت؟!
گیلان بود. [87] نقش وی را می توان در تخلیه عقیدتی کوفه به شکل زیر ملاحظه نمود: 1) سماک مسجدی به نام خود در کوفه داشت [88] که بزرگترین مسجد بنی اسد بود که در منطقه بنی نصر بن قعین و در جوار بنی دودان واقع شده بود. [89] سماک این مسجد را در زمان خلافت عمر بن الخطاب بنا کرد [90] و یکی از مساجد مورد لعن حضرت علی(ع) محسوب می شود که کوفیان از آن اجتناب می کردند و ساکنان این محله تا زمان ...
سوره های مکی و مدنی و فواید شناخت آنها
نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لاَ یُظْلَمُونَ (28). از این قبیل آیات که مشتمل بر انواع مباحث برهانی و خطابی است در سوره های مکی فراوان است. با توجه به اشکالات فوق و جواب های نقضی و حلّی که بیان شد، نمی توان آیات قرآن را متأثر از محیط دانست. ولی با توجه به هموار ساختن مسیر دعوت و ایجاد زمینه ی گسترش اسلام، بین سوره های مکی و مدنی تفاوت هایی وجود دارد. هر حرکتی در آغاز با مشکلات فراوانی روبروست ...
تحول و تطور در نیروی دریایی مسلمانان تا پایان خلافت عباسی
مقاله برآنیم تا سیر تحول و تطور نیروی دریایی مسلمانان از آغاز تا پایان عصر عباسی را به اجمال مورد بررسی قرار دهیم. الف. آشنایی عرب با دریا و دریا نوردی و اهمیت آن از دیدگاه پیامبر(ص) اعراب از دیرباز به ویژه قرن ها قبل از اسلام, با دریا و دریانوردی آشنایی داشتند و چون اکثر آن ها از طریق تجارت روزگار می گذرانیدند, از این رو کشتی های تجاری آنان همواره در حال فعالیت بود در این مورد می توان به ...
تشیع در عصر غیبت صغری؛ تداوم و تحول
آثار او موجود نیست. حسن بن موسی نوبختی نیز که دارای تصنیفات متعددی بود, یک مجموعه کلامی به نام (الارإ و الدیانات) نوشته بود که موفق به اتمام آن نگردید.(40) ابن قبه رازی دو کتاب در باب امامت به نام های (الانصاف) و (المستثبت) نوشت که در رد کتاب های ابوالقاسم بلخی, متکلم خراسانی, بود.(41) متإسفانه از تإلیفات کلامی این دوره اثری باقی نمانده است. با توجه به برخی شواهد, کتاب (الیاقوت) نوشته ابواسحاق ...
داوری قرآن کریم نسبت به سخنان منافقان با تکیه بر آرای آیت الله جوادی آملی
؛ همان، ج 6: 305306) و معتقدند که فاصله گرفتن از عقل و نقل، انسان را به دام خرافات می اندازد (ر.ک؛ همان، ج 19: 566). در ذیل، سخنان منافقان و داوری قرآن نسبت به آن ذکر می گردد. اقوال آنان در دو سطح کلّی اظهار نظر منافقان در باب خود و اسلام و مسلمانان قابل طرح است. 11) سخنان منافقان در باب خود (ادّعاها) منافقان برای رسیدن به اهداف شوم خود، در پی تثبیت شخصیّت خویش در ...
بررسی اعجاز در قرآن بر اساس علم منطق با تکیه بر احادیث
. کلیدواژگان اعجاز، قرآن، منطق، علم، دلالت، قیاس، برهان مقدمه آدمی از آن رو که بر خطاپذیری جریان تفکّر آگاهی یافت، دانش منطق را بنیان نهاد و مصونیّت از خطای در فکر را از آن متوقّع بود. از این روی، خطاهای فکری و مغالطات را باید خاستگاه تاریخی پیدایش دانشی به نام منطق به شمار آورد (ر.ک؛ عارف، 1389: 9). از این نظر، منطق و مباحث منطقی، از دیرباز مورد توجّه ...
آزادی عقیده و آزادی بیان با تکیه بر واکاوی تفسیری آیه ﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾
، اسلام را برمی گزیدند و پس از گذشت اندک زمانی اعلام انصراف می کردند تا با این شیوه مبارزه، مسلمانان را نسبت به دین متزلزل کنند. 4 توهّم تهافت بین آیه ﴿لاَ إِکْراهَ فِی الدِّینِ﴾(آزادی عقیده) با ارتداد (آزادی بیان)؟ یکی از چالش های مهم در فرایند تفسیری مفهوم آیه ﴿لاَ إِکْراهَ فِی الدِّینِ﴾ که لازم است مورد پژوهش قرار گیرد، آن است که مفادّ این آیه متضمّن آزادی عقیده می باشد که در ...
اصالت سخنان امام علی(ع) درباره آفرینش انسان و حیوان و نقد شبهات
...، و برّ و آلام، و مطعم و مشرب و ملبس و مرکّب، ألا أین أبلغ العظات، السّیر فی الفلوات، والمنظر إلی محلّ الأموات، إنّ فی السّماء الخبراء، و إنّ فی الأرض العبرا، لیل داج، و سماء ذات أبراج و أرض ذات أرتاج، و بحار ذات أمواج... (نوری، 1998 م.: 453). 323) متون ادبی عصر اسلام نمونه متونی که در آن به توصیف اشیاء پرداخته شده است، سخنرانی یکی از یاران امام علی(ع) به نام صعصعه بن ...
مراد از ریسمان خدا در آیه وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمیعاً چیست؟ قرآن، امام و یا ...؟
متعال می دانست که امت پیامبر(ص) بعد از رحلت حضرتشان، گروه گروه می شوند؛ لذا آنان را از این پراکنده شدن نهی کرد و فرمود که: همگی باید بر ولایت آل محمد جمع شوید و متفرق نشوید .[15] 7. یکی از محکم ترین روایاتی که مراد از حبل الله را مشخص می کند؛ حدیث ثقلین است که به صورت متواتر در میان شیعه و اهل سنت نقل شده است.[16] قرائن محکمی وجود دارد که ارتباط این روایت را با آیه مورد نظر تأیید می کند ...
عدالت و سماحت حضرت علی (ع) فراتر از زمانه اش
در طول تاریخ اسلام بوده اند و هستند کسانی که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از امام علی ابن ابیطالب (ع) انتقاد می کنند و اینکه مشکلات و تفرق مسلمانان از زمان آن حضرت آغاز شد و آن حضرت را به عکس دو خلیفه نخستین نقشی در کسب افتخارات و انجام آنچه خود فتوحاتش می نامند، نبود. این سخن کم و بیش همیشه وجود داشته و در هر زمانی که اندیشه های سلفی و اهل حدیثی گسترش و قدرت می یافته، هواداران بیشتری ...
برخوردهای مسالمت آمیز پیامبر(ص) با یهود
نامشان در این پیمان آمده شهرتی ندارند و در گزارش های تاریخی توجه چندانی به آن ها نشده است.(3) گویا این یهودیان همان کسانی اند که یعقوبی درباره آنان می گوید: ((گروهی از اوس و خزرج به خاطر همسایگی با یهود, آیین یهود را برگزیدند))(4) و به متهودین (یهودی شده ها) یا یهود انصار شهرت دارند. این گروه ها به جهت اوس یا خزرجی بودنشان کمترین تنش ها را با مسلمانان داشته اند(5) و به نظر می رسد کم کم اسلام آورده ...
تحلیلی بر سیره ارتباطات میان فردی پیامبر اکرم(ص)
خاطر نبود همدلی، مورد خدشه واقع شده است، به ویژه در برخورد با افرادی که از فرهنگ های دیگر هستند این گونه بیان شده است که با دیگران همان گونه رفتار کن که دیگران میل دارند با آنان رفتار شود .[60] طبق این آموزه، ملاک ارتباط همدلانه درک طرف مقابل براساس معیارهای مخاطب است نه ملاک های پیام فرست. امام صادق فرمود: رسول خدا6 می فرمود: ما گروه پیامبران مأموریم که با مردم به اندازه عقل آنها صحبت نماییم .[61 ...
اسامی ماه ها در کشورهای عربی و شیوه یکسان سازی آنها
: اومل ان اعیش و ان یومی باول او باهون اوجبار اوالتالی دبارفان أفته فَمؤنس او عروبة او شیار اما عرب مستعربه در اسلام اسامی دیگری در مورد روزها به کار می برده و می بردند: احد، اثنین، ثلاثاء، اربعاء، خمیس، جمعه 9، سبت. ب) عرب از زمان جاهلیت در حدود سال 412 میلادی اسامی ماه های یاد شده قبلی را به کنار گذاشت و نام هایی که تا به امروز ...