سرانجام شوم اولین نخست وزیر مشروطه/خودکشی با تپانچه

زبان فارسی، از آشوب تا سامان

و پنجمین پسر فتحعلی شاه (1289-1243ه. ق) بود. وی که در انجمن فراموشخانه با کسانی همچون میرزا ملکم خان هم نشینی و هم سویی فکری داشت، بعدها با میرزا فتحعلی آخوندزاده)- که از هواداران سرسختِ عربی زدایی از زبان فارسی و تغییر خط بود- نامه نگاری و داد و ستد فکری برقرار کرد. او کتابی که در زمینه ی تاریخ ایران و- در واقع- در بیان آرمان ایران دوستانه ی خود به نگارش درآورد و آن را- به پیروی از فردوسی (در ...

سی تیر؛ از قیام آزادی خواهان تا خیابانی برای صلح ادیان + تصاویر

سرویس فرهنگ و هنر مشرق - از قضایای استعفای مصدق به دلیل دخالت دربار و ارتش در انتخابات مجلس در سال 1331 گرفته تا روی کار آمدن قوام السلطنه و قیام خونین مردم برای بازگشت مصدق در روز 30 تیر با نامه آیت الله کاشانی و کشته شدن ده ها نفراز مردم، که اگرچه به هر تقدیر قوام السلطنه دولتش دوام نیاورد و چند روز بعد مصدق به کرسی نخست وزیری اش تکیه زد اما نام 30 تیر تلخی کام آزادیخواهان را نسل به نسل منتقل ...

نهادهای تاریخ ساز

تشکیل اصناف به معنای دقیق کلمه جز موارد اندکی که به وجود اصناف در قبل از دوران صفوی اشاره کرده اند، منبع و اطلاعات چندانی در اختیار نداریم، ولی آنچه مسلم است اینکه براساس منابع و اطلاعات موجود، از دوران صفوی به بعد داده های بیشتری درباره اصناف در اختیار ما قرار می گیرد. از این زمان به بعد اصناف به تدریج رشد کرده و نقش آنها در جامعه پررنگ تر شده تا جایی که در دوران انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی یکی از ...

دلایل استعفای مصدق را باید در خود او جست

نخست وزیر در 37 سال منتشر شده، به این نکته اشاره کرده ام که این معمائی است که به هرحال باید روزی شکافته شود. از جمال امامی که نوشته ای نداریم، دکتر مصدق هم که جز همین یک بار اشاره ای به این نکته نکرده و شخص شاه هم اساسا اشاره ای به این نکته نداشته. متاسفانه خاطرات رزم آرا هم تا زمان خاصی وجود دارد و از آن زمان به بعد چیزی در اختیار ما نیست. مسئله رای اعتماد دکتر مصدق به این ترتیب مطرح می شود که آن ...

تالار آینه خانه علاالدوله تهران زیر تیغ ستاد اجرائی فرمان امام

1278 به لقب علاالدوله ملقب شد. در ذیحجه 1283ه.ق که ناصرالدین شاه عازم خراسان بود محمد رحیم خان را به سمت بیگلربیگی(حاکم) تهران منصوب کرد و در سال 1284ق ریاست قورخانه به وی محول گردید . براساس خاطرات احتشام السلطنه (پسر علاالدوله) در سال 1288ه.ق علاالدوله از محله ارگ و عمارت اجدادی خود به این قسمت نقل مکان می کند و املاک علاالدوله در آن زمان شمال به کوچه نکیسا (شهید شاهچراغی فعلی) حدفاصل ...

قوام داعیه مدرنیسم داشت

شهر خود باز می گردد. این شیوه رفتار هم به هر صورت وجود داشته. *اشاره کردید که شاه در آن مقطع هم خوی دیکتاتوری را داشت و کسانی که می گویند شاه بعد از 28 مرداد شاه شد، اشتباه می کنند. شاه از همان زمان شاه بود و در امور دخالت می کرد، اما بنا بر شواهد، شاه از قوام خوشش نمی آمد و تا آخرین لحظه هم به رغم فشارهای قوام و اشرف و ملکه مادر، به انحلال مجلس رضایت نداد ، در حالی که اگر اعتقاد به ...

چرا 30 تیر تکرار نشد؟

به عنوان گروه موثری که تا آن زمان تکلیف خود را با دولت مصدق مشخص نکرده بود و رفتاری دوگانه و در اکثر موارد ستیزه جویانه با آن داشت، به این نتیجه رسید که بهتر است از نهضت ملی دفاع کند. اما اتفاقا وقایع 13 ماه دوم نخست وزیری محمد مصدق نشان داد که اجماعی که در 30 تیر به وقوع پیوسته سخت شکننده بوده است و دوام چندانی نداشته است. در جست وجوی علل درباره علل شکست نهضت ملی که یک نشانه ...

مصدق می خواست آبرومندانه برود!

...، دنبال آقای گرامی می فرستد و از او دلجوئی می کند و می گوید که به آقا بگوید که دولت در فکر انجام این کار هست! چنین برخوردی را بگذارید کنار؛ روزی هم که دکتر معظمی رئیس مجلس شد، همان شب هیئت دولت از طرف دکتر مصدق به مجلس رفت و به او تبریک گفت. قضیه انتخاب آیت الله کاشانی هم این بود که نه دفعه اول و نه دفعه دوم، ایشان نمی خواستند رئیس مجلس شوند، ولی بعد دیدند که دارد اختلاف می افتد و معظمی و شایگان ...

پشت پرده ترویج زبان های بیگانه

برجسته ترین نماد مدرن گرایی پهلوی ها را بتوان در بنیان نهادن دانشگاه تهران مشاهده کرد. لازم به یادآوری است فکر ساخت دانشگاهی در تهران در اوایل حکومت رضا شاه به ذهن سید محمد تدین نایب رئیس مجلس شورای ملی در اواخر عصر قاجار خطور کرده بود، اما طرح نهایی که مورد تأیید رضاخان قرار گرفت را دکتر عیسی صدیق از چهره های دانش آموخته های ایران در فرانسه و امریکا، تدوین کرده و سرانجام در سال 1313 ش قانون تأسیس ...

مردم ایران چگونه دکتر مصدق را نخست وزیر کردند؟

سی ام تیر در آینه تاریخ معاصر ایران

، روزنامه های حامی دولت در سرمقاله های خود اقلیت مجلس را یکی از عاملان اصلی قتل ماژور ایمبری ویس کنسول آمریکا در تهران که چند روز پیش اتفاق افتاده بود، شورش طوایف لر و ناامنی های این روزها توصیف کردند. 30 تیر 1303 محمد خالصی زاده واعظ مسجد شاه(مسجد امام خمینی کنونی) پس از دستگیری به مشهد تبعید شد. منابع انگلیسی تعداد دستگیرشده ها پس از قتل ایمبری را 300 تن یاد کردند. ...

سیا برای سقوط مصدق 60 هزار دلار خرج کرد

در ژوان لوپن در نیس فرانسه اقامت داشت. این خانه در سال 2014، با قیمتی بالغ بر 49 میلیون دلار رکورددار گرانترینِ خانه ها در نیویورک، منطقه ی جنوب پارک مرکزی بوده است. هنگامی که محمد مصدق به نخست وزیری رسید، از جانب دو زن احساس خطر می کرد، در درجه نخست اشرف پهلوی و بعد تاج الملوک، مادر شاه. مصدق در دومین سال نخست وزیری، از محمدرضا شاه پهلوی، خواست تا اشرف و مادرش از ایران خارج شوند تا ...

نقش روحانیت در قیام مسجد گوهرشاد + سند

واحدهای لشکر مشهد وارد صحن شده ومردم را به گلوله بستند .[11] آقای شیخ محمدتقی بهلول که پس از 43 سال زندان و آوارگی ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران آمد، داستان قیام گوهرشاد را چنین توصیف می کند: آیت الله حسین قمی رفتند تهران که جلوگیری از بی حجابی کنند و شاه ایشان را زندانی کرد در باغی و شاه به شهربانی مشهد هم اطلاع داد که طرفداران آیت الله را بگیرند و دژخیمان شاه هم شیخ ...

با طهران قجرها آشنا شوید

30 سال یک قرن می گفتند و چون فتحعلی شاه 37 سال حکومت می کند به او سلطان صاحبقران می گویند. این قران که واحد پول در گذشته بوده هم از همینجا می آید. در هرصورت به واسطه حضور شاهان و صاحبان نفوذ، نام برخی از محله های شمال تهران برگرفته از نام کسانی می شود که در آنجا سکونت می کنند. مانند: اقدسیه : این محل متعلق به اقدس الدوله زن ناصرالدین شاه بود. زعفرانیه : عبدالله ...

چهره ژانوسی جناب اشرف!

فرمان مشروطیت ایران، با خط خوش قوام السلطنه به رشته تحریر درآید و نقطه عطفی را در تاریخ ایران رقم بزند. قوام اگرچه دموکرات نبود اما مخالف استبداد بود و عقیده داشت که شاه باید سلطنت بکند و نه حکومت و لازم است که رویه پادشاهی مشروطه را پیگیری نماید. وی بعد از به تخت نشستن سلطنت محمدعلی شاه، به اروپا سفر نمود و بعد از فتح تهران به دست مشروطه طلبان به عضویت "مجلس عالی" درآمد و در تصمیمات کمیسیون فوق ...

قطع رابطه دولت مصدق با اسراییل

در روز 29 اردیبهشت در مقاله ای با نام دولت های شرقی و اسلامی اعراب را نادیده گرفته اند و اسراییل را شناخته اند که در روزنامه النذیر حلب (سوریه) چاپ شد، سوال شده: آیا می توانیم از پیشوای ایران که تخت انگلستان را لرزانیده، امیدوار باشیم که کاری کند تا ایران شناسایی خود را نسبت به دولت اسراییل پس بگیرد؟ در اوایل خرداد، حسین مکی، در نطقی در مجلس شورای ملی، به موضوع شناسایی اسراییل در زمان محمد ساعد به ...

ترورهای تاریخی ایران؛ از کاووس تا رزم آرا

پس از این حادثه، لایحه ملی شدن نفت در پایان سال 1329 در مجلس تصویب شد. این ترور پس از ترور محمدرضا شاه در 15 بهمن 1327 در دانشگاه تهران و ترور عبدالحسین هژیر، وزیر دربار در 13 آبان 1328 در مسجد سپهسالار رخ داد. ترور رزم آرا، آخرین وزیرکشی ایران نبود، چه اینکه در اول بهمن 1340 حسنعلی منصور، نخست وزیر نیز ترور شد. پس از انقلاب اسلامی نیز دو ترور بزرگ در هفتم تیر و هشتم شهریور ...

آیت الله کاشانی نماد روحانیت سیاسی/ کسی که ساقط کردن سلطه انگلیس را مقدم بر اجرای احکام اسلام می دانست

تا سال 1920 م در عراق یکی از بزرگترین کارگردانان میدان سیاست و جنگ علیه انگلیس بود. آیت الله کاشانی در سال 1299 ه ش همزمان با پادشاهی احمدشاه قاجار به ایران بازگشت و با ظهور رضا خان با راه اندازی تظاهرات خیابانی از مدرس و گروه مخالف حمایت کرد. گرچه رضا شاه در ابتدای کار با علما و روحانیون روابط حسنه داشت، اما پس از تحکیم پایه های حکومتش به مخالفت و تضعیف اسلام و علما قیام کرد و آیت ...

منابع تاریخی از نقش آیت الله کاشانی در قیام سی تیر چه می گویند؟/ روزی که مجسمه شاه به زیر کشیده شد

خانه آیت الله و از آنجا به جلوی مجلس حرکت دادند. به تدریج تظاهرات خیابانی گسترش یافت و در مواردی نظامیان با تظاهرکنندگان همراه شدند. رفته رفته کنترل تظاهرات از دست رهبران خارج شد و شعارهایی بر ضد شاه سرداده شد. توده ای ها نیز به مجسمه های شاه حمله بردند و عکس های او را پاره کردند. آنها می کوشیدند قیام سی تیر را به یک شورش عمومی علیه شاه و به سود تاسیس یک رژیم جمهوری توده ای تبدیل کنند. (ص 99-100 ...

زیباترین خانه تهران به روی عموم بازگشایی می شود

آن به میدان بهارستان و اختلاف ظل السلطان با برادرش مظفر الدین شاه و فرزند او، یکی از پایگاه های مشروطه خواهان و مخالفان محمد علی شاه بود. در سال 1287 در نزدیکی این عمارت بمبی دست ساز زیر کالسکه محمد علی شاه منفجر شد که بهانه لازم را برای به توپ بستن مجلس دست او داد. پس از واقعه بهارستان، عمارت مسعودیه نیز به همراه خانه ظهیرالدوله و سایر مشروطه خواهان به رگبار بسته شد. بنای بسیاری از ...

رکوردار مناصب سیاسی در عصر پهلوی که بود؟ +عکس

قانون را تصویب کرد و مجلس سنا نیز در 29 اسفند همان سال آن را به تصویب رساند. اما شکایت انگلیس از ایران به شورای امنیت و درخواست غرامت آن کشور، همراه با موج اعتصاباتی که در تأسیسات نفتی ایران به دلیل نپرداختن حقوق کارگران توسط شرکت نفت ایران وانگلیس به راه افتاده بود، دولت علاء را به زانو درآورد و او در 6 اردیبهشت 1330 پس از گذشت 47 روز استعفا داد و به وزارت دربار منصوب شد. علاء در سوم ...

تاروپود نساجی مدرن

پس از روی کار آمدن حکومت کودتا، سقوط قاجاریه و ظهور پهلوی، قوانین جدیدی در مجلس شورای ملی- به ویژه از مجلس ششم (1305 ش.) به بعد- به تصویب رسید، که برخی از آنها به شاخه کار و نیروی کارگر مربوط می شد. شاید بتوان سال های 1300 تا 1308 ش. را دوره ای دانست که ایران در تلاش بود تا به عنوان کشوری صنعتی مطرح شود. در همین راستا صنایع (غیرنفتی) تا اندازه ای توسعه یافت و اصلاحاتی زودگذر- و به لحاظ اقتصادی ...

اجماع دوباره ی بازار و روحانیت

اقتصادی سهیم می دیدند، احساس رضایت و غرور نیز داشتند. البته تجلی باشکوه تر وحدت روحانیون و بازاریان را در حادثه 30 تیر 1331 نیز می توا ن دید. قیام 30 تیر 1331 در اوایل سال 1331 دولت مصدق در رأس هیأتی برای دفاع از حقوق ملت ایران در دادگاه لاهه حضور یافت. مجلس هفدهم نیز در این دوره گشایش یافت و نیروهای هواخواه غرب، با ترفندها و نیرنگ های گوناگون، درصدد برآمدند تا مانع نخست وزیر شدن مصدق ...

در سینما و تئاتر چه خبر است؟

هیات انتخاب جشنواره ی تئاتری،پیام های تبریک به مدیرعامل خانه سینما، برپایی نخستین تور آموزشی فیلم سازی با تلفن همراه، نمایش آتلان در جشنواره ی آمریکایی و... از جمله خبرهای سینما و تئاتر است. نخستین تور آموزشی فیلمسازی با تلفن همراه با تاکید بر رعایت اصول اخلاقی تصویربرداری از سوژه ها برای ثبت تصویر زیبا از شهر تهران و روابط بین شهروندان در تهران و توسط موسسه تصویر شهر برگزار شد. ...

ضیاء مصباح

تاریخی دنباله نهضت مشروطیت ایران محسوب می شود. در تیرماه 1331 پس از گشایش دوره هفدهم مجلس، شادروان دکتر محمد مصدق با اتکاء به پیروزی های داخلی و خارجی (در صحنه ملی و بین المللی) ضروری دید که پست وزارت جنگ را نخست وزیر برعهده گیرد، و چون با مخالفت شاه روبرو شد از ادامه خدمت انصراف داد، که با بزرگترین اعتراض و مقاومت در تاریخ مبارزات آزادی خواهی ملت ایران روبرو گردید. بعد از ظهر ...

خانه تاریخی توران زیر تیغ بلدوزرها

شدن باغ قابل مشاهده است. توران، قمرالملوک امیرسلیمانی، همسر سوم رضا شاه ، دختر عیسی خان مجد السلطنه امیرسلیمانی و نوه مهدی قلی خان مجدالدوله از رجال دربار قاجار بود.وی در سال 1301 در سن 19 سالگی همسر رضا خان شد و در سال 1302 اندکی پس از تولد شاهپور غلامرضا پهلوی بر اثر ناسازگاری از رضاشاه جدا شد. بر اساس روایت های تاریخی پس از ازدواج برای این که همسران شاه از هم دور باشند و حسادت های زنانه باعث ...

میدان امام خمینی(ره)

بلدیه | میدان امام خمینی یا میدان توپخانه،میدان سپه نام میدانی تاریخی واقع در مرکز تهران در محدوده منطقه 12 شهرداری تهران قرار دارد. کار احداث میدان توپخانه در سال 1284 هجری قمری، و به دستور میرزاتقی خان امیرکبیر آغاز شد. پیش از آن و از زمان فتحعلی شاه، این بیابان به محل استقرار توپ ها و توپچی ها اختصاص داشت. معمار میدان محمدابراهیم خان آذربایجانی (دایی کامران میرزا) بود. کار ساخت میدان ده سال به ...

میرزا مسیح تهرانی، چه کسی بود؟

ایرانی مهدی بامداد دربارة میرزا مسیح می نویسد: میرزا مسیح مجتهد استرآبادی در سال 1193 ق متولد و در زمان خود مجتهد مسلم تهران بود و نفوذ روحانی زیادی داشت. میرزا مسیح به سبب فتوای معروفی که به فتوای گریبایدوف معروف است رهبری مردم علیه شورش بر سفارت روس را بر عهده گرفت و همین امر باعث تبعید وی شد. وی در مقابل بیگانگان به مردم هشدار می داده که باید از ارزش های دینی و ...

از انتقاد به بُعد نظارتی مجلس تا تعیین اعضای کمیته های چهارگانه کمیسیون

. این نماینده گفت: در کمیسیون بحث شد که ناظرین بر شوارها باید بر اساس توانایی آنها انتخاب شود و هر چند وقت یکبار از آنها گزارشی دریافت شود تا مطمئن باشیم در این بعد مجلس درست عمل می شود. سلیمی با اشاره به اینکه سال آینده انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم توضیح داد: مقدماتی که باید برای این کار فراهم شود با حضور مسئولان مرور شد و توضیح داده شود که باید کمیسیون پیگیر کدام بخش ...

تصاویر منتشر نشده از قیام 30 تیر

سرویس عکس و فیلم فردا: پس از اثبات حقانیت ایران در دادگاه لاهه در خصوص ملی شدن صنعت نفت، مصدق خواستار افزایش اختیارات خود و عهده دار شدن وزارت جنگ شد. شاه با این خواسته مخالفت کرد و مصدق استعفای خود را تسلیم وی نمود. شاه نیز بی درنگ فرمان نخست وزیری قوام السلطنه را صادر کرد. در روز 29 تیر ماه، آیت ا... کاشانی در مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد که اگر قوام نرود اعلام جهاد می کنم و خودم ...