تاریخچه شب یلدا چیست؟ + علت نامگذاری
سایر منابع:
سایر خبرها
شرح و تفسیر اشعار حافظ در استانبول
را با غزلی از حافظ آغاز کرد و در خصوص آیین شب یلدا گفت: در ایران باستان جشن های فراوانی برگزار می شد که به آنها یسن یا جشن می گفتند. این جشن ها از طبیعت و شرایط زیستی، جغرافیایی و طبیعی گرفته شده بودند. استاد اعزامی زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه استانبول ادامه داد: یلدا واژه ای سورانی و به معنای تولد است، تولد خورشید. خورشید نماد مهر است. میترا یا مهر نماد بزرگ اش خورشید است که مظهر ...
روز روشن در بر دانا شب یلدا شود/ نگاهی به شب چله در تاریخ و فرهنگ ایرانیان
کشاورزی و تلاش کشاورزان بهره مندند به این لحاظ در جشن نخستین روز دی ماه و برداشت محصول در شگون و شادی کشاورزان شرکت می کنند. شب چله چیست؟ شب یلدا را شب چله (مخفف چهله) نیز می خوانیم. به این اعتبار که زمستان اصلی و اصل زمستان را دو ماه دی ماه و بهمن ماه می دانستند و این 60 روز را به دو بخش تقسیم می کردند: از اول دی ماه تا دهم بهمن ماه را چله بزرگ و از دهم بهمن ماه تا سی ام بهمن ...
چرا به اولین شب زمستان "یلدا" می گوئیم؟
برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای زایش است و شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را چله بزرگ و بیست روز بعد از آن را چله کوچک نامیده اند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته است. در آثارالباقیه بیرونی، از روز اول دی ماه، با عنوان خور نیز یاد شده است. در قانون مسعودی نسخهٔ موزه بریتانیا در لندن، خُره روز ثبت شده ...
نگاهی به اسطوره های کمترشناخته یلدا؛ بدرقه نیمروز و ماه بی نام
پژوهش می گوید: آذر (آتش)، ایزد مینوی و نگهدار آتشِ مقدس در آتشکده هاست. در مقابل، دی که آغاز زمستان است؛ پلید و اهریمنی محسوب می شده. دی در اصل همان دیو است که نام آن بر سردترین ماه زمستان گذاشته شده. بنابراین آذر نماد اهورامزدا و دی نماد اهریمن است. تقابل میان آتش، نور و تقدس با تاریکی و سرما و پلیدی. تولد میترا یا مهر در شب یلدا، مشهورترین روایتی است که از این شب گفته شده است و در ارتباط این شب با میلاد مسیح و هم زمانی آن با دیگر ادیان بسیار سخن گفته شده اما انچه کمتر به چشم آمده است، این دو روایت از دی و رپیثوین است که در همه زمستان ادامه پیدا می کند. ...
روایت چله ، شبی که آغاز پیروزی روشنایی خوانده می شود و باور های عامیانه بسیاری درباره اش است
آرمان اورنگ | شهرآرانیوز؛ ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه به ماه آغاز زمستان که می رسد، می نویسد: آن را خورماه گویند. نخستین روز از آن خرم روز است و این روز و این ماه، هردو، به نام خدای تعالی نامیده می شود. چله، یلدا یا به تعبیر ابوریحان، شب مانده به خرم روز، شب آغاز زمستان است، اولین فرصت از فراغت کشاورز و دامدار. همین شب، شروع چله بزرگ است، طولانی ترین شب سال که انگار اوج جنگ شب و روز است و ...
شب یلدا یا شه وچله در کوردستان
بوده اند که چله ی بزرگ از اولین روز دی ماه شروع شده و تا 40 روز ادامه دارد؛ پس از گذشت 40 روز برادر کوچکتر یا چله کوچک از راه می رسد که تا 20 روز زنده است. در افسانه های کوردی این باور وجود دارد که بعد از مرگ برادران یا چله های کوچک و بزرگ، خواهر آن ها به نام خاتو زمهریر از راه رسیده و برای مرگ برادرانش شیون می کند. چنین تعبیر شده که شیون خاتو زمهریر که روز اول که از مرگ ...
امیدهای زن گل فروش میدون
خوش باشد. جوان ها عاقبت بخیر بشوند. هیچ کسی اجاق خانه اش در شب چله سرد نباشد. ما هم وقتی چله بزرگ می آمد آتش را آماده می کردیم. در روستا بودیم و گاز نداشتیم. چله بزرگ که می آمد سرما بیشتر بود. آش درست می کردیم و نان می پختیم. شیر و ماست آماده می کردیم. لباس گرم می پوشیدیم. خانه مان را با آتش روشن می کردیم. زمان قدیم تر سرما که می آمد آب جو ها یخ می زد. الان دیگه زمستانمان شبیه بهار است. اما الان هم ...
پیام اصلی شب یلدا عشق ورزیدن است
خورشید به او خبر می دهد و سبب می شود که مهر و ماه همدیگر را می بینند. وی افزود: پیام بزرگ یلدا این است که باید انسان ها همدیگر را دوست داشته باشند و دوست داشتن پیام اصلی این شب است. رجب زاده لنگرودی همچنین گفت: اساسا واژه یلدا، سریانی است و به معنای تولد و میلاد است. بنابراین؛ این شب می تواند شب تولد و زایش باشد. مادری است که قرار است فردا خورشیدی را به دنیا بیاورد. در نگاه ...
راز دانه های انار شب یلدا
بهمن(بیست روز)- که شب چله بزرگ، شب شروع زمستان بود. اصولا واژه چله با زایمان و ولادت مربوط است: چله زن آبستن، چله کودک نوزاد، و همین طور با تولدی دیگر یعنی مرگ مربوط است: چهلم متوفی، چله صوفیان هم در حقیقت آیینی برای رسیدن به تولد دیگر بوده است. وی ضمن بیان اینکه یلدا شب زایش خورشید است و این ظریف ترین نکته ای است که در دل این اسطوره قرار گرفته، تصریح کرد: یلدا شب زایش خورشید است و این ...
در مورد شب یلدا در خبر روز بیشتر بخوانید
ریشه کلمه یلدا متعلق به زبان سریانی است و به معنای تولد یا میلاد است. در برخی منابع آمده است که پس از مسیحی شدن رومیان، سیصد سال پس از تولد عیسی مسیح، کلیسا جشن تولد مهر را به عنوان زاد روز عیسی پذیرفت، زیرا زمان دقیق تولد وی معلوم نبود. در واقع یلدا یک جشن آریایی است در ایران و سرزمین های هم فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام شب چله یا شب یلدا نام می برند که همزمان با شب انقلاب زمستانی است ...
آداب و رسوم شب یلدا درافغانستان
نیروهای شیطانی در طولانی ترین شب سال تسلط دارند و روز بعد متعلق به پروردگار خرد است. در شب یلدا این مرسوم است که تا اواخر نیمه شب بیدار بمانید. در جشنواره یلدا ، افغانی ها ورود زمستان ، تجدید خورشید و پیروزی نور بر تاریکی را جشن می گیرند. از آنجا که روزها طولانی تر می شوند و شب ها کوتاه تر می شوند ، این روز نشانگر پیروزی خورشید بر تاریکی است. گرچه اکنون شب چله در افغانستان چون دوران قدیم ...
آداب و رسوم شب یلدا
خود هندوانه ها را تزئین می کنند و شال های قرمزی را اطرافش می گذارند. درحالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین می کنند و به خانهٔ عروس می برند. نام گذاری یلدا به (شب چله)به این علت است که در باور تاریخی و اجتماعی مردم این منطقه در حقیقت زمستان به دوبخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم شده که چهل روز اول (از اول دی ماه تا دهم بهمن) را چله بزرگ و بیست روز بعدی را (از دهم بهمن تا اول اسفند) چله ...
آخرین یلدای قرن با طعم کرونا/ جمع نشویم تا کم نشویم!
یاد می شود. وی گفت: در مناطق شرق، مرکز و هزار جریب مازندران شب یلدا با نام گَد چِله شو عنوان می شود. عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران در ادامه با اشاره به اینکه یلدای امسال متفاوت با سال های گذشته برگزار می شود، افزود: واژه یلدا یک واژه صوریانی ست و در این شب به شادی می پردازند اما بر خلاف سال های گذشته امسال همانند نوروز بدون حضور بزرگ ترها برای حفظ جان خود و احترام ...
چِلّه شوی مازندرانی با رعایت نکات کرونایی در کنار خانواده
...، ایرانیان باستان نیز بر این باور بودند که فردای شب یلدا، با دمیدن خورشید روزها بلندتر می شود تا تابش نور ایزدی افزایش می یابد و به این ترتیب تا آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر و خورشیدی نامیدند و به این دلیل دهمین ماه سال دی نام گرفت که ماه تولد خورشید است. در دوران کهن، شب مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بوده و اغلب سعی می کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد ...
شب چله یک سنت کهن و نشانی از حفظ اصالت ایرانی است
طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به پایان می رسد. ایرانیان در زمان های قدیم، یک نوع تقویم کلی نگر داشتند که این تقویم بیشتر در کارهای کشاورزی و دامپروری کاربرد داشت. آن ها دو موقع از سال را به نام چله می شناختند؛ چله تابستان که از تیر و چله زمستان که از دی ماه شروع می شد. چله ها هر کدام به دو دوره تقسیم می شد؛ چله بزرگ و چله کوچک. 40 روز ابتدایی را چله بزرگ و 20 روز بعد را چله کوچک می ...
فلسفه یلدا چیست؟
جغرافیای بزرگ فرهنگ ایرانی آن را برگزار می کرده اند که همچنان پا برجاست ، این بلند ترین شب سال در نیم کره شمالی زمین است، این شب به زمان بین غروب آفتاب از 30 آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستانی) اطلاق می شود . شب چله هم از آن روی است که این شب اولین شب چهل روز اول زمستان است که به آن چله بزرگ و بیست روز بعد را چله کوچک می نامیدند ،این شب در نیم کره ...
جشن شب چله؛ نماد اندیشه ُ بلند ایرانی
چله همزمانی آن با جشن دیگان در یکم دی ماه بود که به آن خور روز یا خرم روز نیز می گفتند. در ایران باستان نخستین روز ماه اورمزد یا اهورا مزدا یعنی بزرگ ترین دانای هستی بخش نام داشت. هم چنین دی یا د َذو به چم( معنی) آفریدن و آفریدگار است که در این ماه سه جشن دی بآذر٬ دی بمهر و دی بدین ارج گزارده می شد. جشن شب چله به ه مراه آئین مهر مرزهای ایران را درنوردیده٬به هنگام جنگ های ...
تولد نور در شبی به بلندای یلدا/ ناگفته هایی از طولانی ترین شب سال
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز البرز، مهراب رجبی، رئیس بنیاد البرزشناسی با تاکید بر خانه نشینی و پرهیز از دورهمی های شب یلدا به منظور پیشگیری از ابتلا به کرونا، گفت: از یکم دی ماه تا دهم بهمن ماه را چله بزرگ یا یلدا و از دهم بهمن ماه تا اخر این ماه را چله کوچک می نامند. وی افزود: خلاف تفکر عده ای، یلدا واژه ای سریانی است و براساس عقیده ایرانیان باستان در این روز به عمر افتاب و ...
روزی که خورشید از چنگ شب های اهریمنی رهایی یافت
ماه خورشیدی آغاز و مدت آن چهل روز است و چله کوچک از دهم بهمن ماه است تا آخر بهمن و مدت آن بیست شب و بیست روز است و به همین سبب چله کوچک نامیده شده است. مردم در ایران در شب اول چله بزرگ وآغاز زمستان مراسمی دارند که نمونه هایی از آن آورده می شود. پوران فرخزاد در کتاب نامه مهره ی مهر چنین می گوید: روح آریاییان گذشته سرشار از شور و شادمانی و به دور از افسردگی و غمبارگی بوده است. در بیشترین ...
دورهمی یلدای امسال را در فضای مجازی برگزار کنیم
هم یاد کرده است. وی در ادامه گفت: ایرانیان در زمان های قدیم یک نوع تقویم کلی نگر داشته اند، که آنها دو زمان از سال را با نام چله می شناختند. یکی چله تابستان، که از تیرماه شروع می شود و دیگری چله زمستان، که از دی ماه آغاز می شود که هنوز هم این دو چله در ایران متداول است. مدیر آموزش و پرورش ناحیه 3 اضافه کرد: آن زمان تاثیرات آب و هوا برای مردم خیلی مهم بود، یعنی مردم با مشاهده و ...
شاهنامه خوانی و فال حافظ سنت دیرین شب یلدا
تولد است. منظور از تولد، ولادت خورشید (مهر/میترا) است. رومیان آن را ناتالیس آنایکتوس یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر می نامند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته است. در آیین کهن، بنابر یک سنت دیرینه آیین مهر شاهان ایرانی در روز اول دی ماه تاج و تخت شاهی را بر زمین می گذاشتند و با جامه ای سپید به صحرا می رفتند و بر فرشی سپید می نشستند ...
یلدای امسال دور از هم، ولی به یاد هم باشیم
آن روست که چهل روز اول زمستان را چله بزرگ و بیست روز بعد از آن را چله کوچک نامیده اند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته است. شاهنامه خوانی شاهنامه خوانی از دیگر رسومی ست که از دیرباز در میان ایران رایج بوده و بخش جدایی ناپذیر شب یلداست. در مدارس نیز به مناسبت شب یلدا مراسم مختلفی برگزار می شود که شاهنامه خوانی، کاردستی ...
نگاه/صبح صادق ندمد، تا شب یلدا نرود
محمود معتقدی_شاعر و منتقد ادبی واژه یلدا به معنای تولد و زایش است، که از روزگار ساسانیان از زبان سامی به متون پارسی راه یافته است. بسیاری بر این باورند که با پایان یافتن پاییز، روز اول دی (انقلاب زمستانی)، بر آمدن بامداد تولد خورشید (به روایتی مهر) است، که در ایران باستان، آغاز سال نومذهبی نیز به حساب می آمد. در بزرگداشت سنت زایش خورشید در این شب، ایرانیان از دیرباز این واقعه را بشارت ...
ادب و آداب یلدای ایرانی
احمد مسجدجامعی- عضو شورای شهر تهران زمستان فصل دوست داشتنی همه ایرانیان است. وقتی پاییز با دریایی از رنگ به پایان می رسد، پیراهن رنگرزان با آغاز فصل سرما سفید می شود. این آغاز را نام هایی نهاده اند، چله بزرگ نامی است که بیشتر در میان روستاییان رایج است. یلدا همان مناسبت است و بیانگر تولدی جدید است. این مولود، کم کم رخ می نماید و هر چه می گذرد، خورشید درخشان تر و گرم تر می شود. به واقع ...
جشن های ایرانی را زنده کنیم
.... از آن جا که از یکم دی تا دهم بهمن سرما افزایش می یافت، آن را چله بزرگ و از دهم بهمن تا بیست اسفند چله کوچک می گفتند. به همین دلیل آیین بلندترین شب سال را جشن شب چله خواندند. اما در روزگار اشکانیان با پناهنده شدن ترسایان (مسیحیان) سریانی به ایران واژه یلدا به معنای تولد که همانا زایش خورشید است بر سر زبان ها افتاد. جشن شب چله از یک سو بازگوکننده جهان بینی ناب ایرانی بر پایه ...
یلدا، شب تولد خورشید و مبارزه با تاریکی و نحسی/ منوچهر تتری*
افروخته و گرد هم جمع می شوند و بر سفره ها، میوه های تر و خشک می چینند و با نیایش از ایزد مهر، برای گذر از سرما و سختی زمستان، روشنایی و برکت و تندرستی طلب می کنند. جشن یلدا، یا همان جشن تولد خورشید و آیین مهر، هزاره های پیش، از ایران به دیگر سرزمین های دور، از جمله روم و اروپا گسترش یافت و به جشن مهر همگانی لقب گرفت و اروپائیان نیز، روز 21 دسامبر را که همزمان است با اول دی ماه، روز تولد مهر ...
"خنچه چله"، "شال انداختن" و "کرسی سری" رسوم قزوینی ها در شب یلدا/ چله، نویددهنده انقلاب فصل هاست
دهنده انقلاب فصل ها و سرآغاز دوباره خورشید است اهمیت ویژه ای داشت. سلیمانی ادامه داد: ایرانیان باستان با باور به اینکه فردای شب چله بزرگ با طلوع خورشید، روزها بزرگ تر می شود و تابش نور ایزدی افزایش پیدا می کند، بلندترین شب سال را شب زایش مهر و خورشید می دانستند و با افروختن آتش و گستراندن سفره هایی مثل سفره نوروز، جشن بزرگی را برپا می کردند. وی با بیان اینکه تمام اقوام ایرانی به ...
فلسفه وجودی شب زایش خورشید
دو به نام خدای بزرگ هرمزد است... همه این اشاره ها و نام ها، حاکی از آن است که شب یلدا و روز دِیگان، پیوند استواری با مهر [میترا] دارد که از این روز نور بر تاریکی چیره میشود و روشنایی خورشید رو به افزایش میرود. این روز مهر است و نزد ایرانیان بسی گرامی بوده و هست و بزرگ ترین جشن یعنی جشن تولد مهر به شمار میرفت که آغاز سال محسوب میشد. ...
افسانه های ایرانی شب یلدا و ننه سرما
بزرگسالان در شب چله روزی روزگاری، ننه سرما بانوی زمستان، به همراه هوای سرد به شهر ما آمد. ننه سرما آنقدر پیر بود که انگار روی تمام موهایش برف نشسته. این مادربزرگ در آسمان زندگی می کرد و دو پسر داشت که سرما را با خود می آوردند. یکی از آن ها چله کوچک و دیگری چله بزرگ. چله ی بزرگ مرد مهربانی بود که از روز اول زمستان، برای 40 روز بر زمین حکمفرمایی می کرد؛ اما بعد از این که ...
آیین شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد قبل از کرونا
دیار بر این باور هستند که چله بزرگ از نخستین روز دی ماه جشن خرم روز تا دهم بهمن که جشن سده است به طول می انجامد و به علت سرمای شدید چله بزرگ نامیده می شود، پس از آن چله کوچک فرا می رسد که از دهم بهمن تا بیستم اسفند به طول می انجامد و از شدت سرما کم کم کاسته می شود. از جمله آداب و رسوم مردم استان کهگیلویه و بویراحمد در شب یلدا دیدار و سرکشی از بزرگان و ریش سفیدان فامیل و خانواده است ...